ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اثر سیاستهای آزاد تجاری بر رشد اقتصادی (مطالعه موردی کشورهای اسلامی)
در این پژوهش اثر سیاستهای آزاد تجاری بر رشد اقتصادی کشورهای اسلامی در یک دورهی 14 ساله (2003-1990)، مورد بررسی قرار گرفته و برای انجام تخمینهای مورد نیاز از روش پانل- پویا استفاده شده است، که در حقیقت نقطهی قوت این مقاله میباشد . در این گونه مطالعات تجربی، بررسی اثرات و انتخاب شاخصهای مناسب برای تحلیل رفتار متغیرها، بهویژه صادرات و واردات که در قالب حجم کل تجارت در نظر گرفته شده است و تأکید این پژوهش بر آنهاست، از اهمیت بالایی برخوردار است.
در این پژوهش از متغیرهای مرسوم در مدل رشد، نظیر سرمایهی انسانی، سرمایهی فیزیکی، جمعیت و متغیرهای کنترل، مانند حجم کل تجارت بین الملل استفاده شده است. این مقاله در قالب یک مقدمهی کوتاه و سه بخش اصلی و نتیجهگیری تدوین شده است. یافتههای این پژوهش از آثار مثبت و ناچیز سیاستهای آزاد تجاری بر رشد اقتصادی کشورهای اسلامی در دورهی موردنظر حکایت دارد.
طبقهبندی JEL: O41، F1
https://jte.ut.ac.ir/article_20996_a75853b0cc1342ec84b8c3e433afe500.pdf
2010-07-23
پانل پویا
رشد اقتصادی
سیاستهای آزاد تجاری
کشورهای اسلامی
حمید
ابریشمی
abrishami_hamid@yahoo.com
1
دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
AUTHOR
محسن
مهرآرا
mmehrara@yahoo.com
2
دانشکدهی اقتصاد دانشگاه تهران
AUTHOR
محمدرضا
ایران نژاد
eco1980_mi@yahoo.com
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آیا نااطمینانی حاصل از نوسانات قیمت نفت خام بر عرضهی آن مؤثر است؟ کاربردی از GARCH و ARDL
افزایش شدید قیمت نفت خام و نوسانات آن در دهههای اخیر سبب جلب توجه بسیاری از پژوهشگران به حوزهی انرژی شده است. به نظر میرسد علاوه بر اثر مستقیم قیمت نفت خام، نااطمینانی حاصل از نوسانات قیمت نیز بر عرضهی نفت خام اثرگذار باشد.
در این پژوهش اثر نااطمینانی قیمت نفت خام بر عرضهی آن با استفاده از دادههای سری زمانی ماهانهی ژانویه، 1980 تا سپتامبر 2007 برای کشورهای ایران، عربستان، لیبی و نیجریه و دادههای ماهانهی مارس 1981 تا سپتامبر 2007 برای کشور انگلستان بررسی شده است. ابتدا با استفاده از الگوی ناهمسان واریانس شرطی تعمیم یافته (GARCH) نااطمینانی حاصل از نوسانات قیمت واقعی نفت، محاسبه و سپس ضرایب بلند مدت مدل برای هر کشور و به طور مجزا بهوسیلهی الگوی خود بازگشت وقفهی توزیعی برآورد شده است. نتایج حاصل حاکی از وجود اثر مثبت و معنیدار در عربستان و لیبی، ولی منفی و معنیدار برای انگلستان میباشد، در حالیکه این اثر در ایران و نیجریه معنیدار نبوده است. این نتیجه نشان میدهد این است که اثر نااطمینانی قیمت نفت خام بر عرضهی آن، به شکل تابع مطلوبیت آن بستگی دارد.
طبقه بندیJEL: C22, C32, C52, G14
https://jte.ut.ac.ir/article_20997_66eb556b2b8a1b0a2cb182aff6a361c5.pdf
2010-07-23
عرضهی نفت
قیمت نفت
نااطمینانی
Esmaiel
Abounoori
esmaiel.abounoori@gmail.com
1
اقتصاد دانشگاه مازندران
AUTHOR
امیر
خانعلی پور
amir_khanalipour@yahoo.com
2
مدرس مدعو دانشگاه پیام نور- مرکز زنجان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
همگرایی بهرهوری نیروی کاربخشی در ایران (آزمون نظریهی لوئیس)
در این مقاله به آزمون تئوری تغییر ساختاری لوئیس در ایران در دورهی 84-1354 میپردازیم. بر اساس این تئوری، تفاوت دربهرهوری نیروی کار بخشی منجر به تخصیص دوبارهی نیروی کار بین بخشهای اقتصادی و سرریز تکنولوژی تولید از بخشهای با بهروری بالاتر (کارخانهای و یا خدمات) به بخشهای با بهروری کمتر (کشاورزی) میشود، که همگرایی بهرهوری نیروی کار در بخشهای اقتصادی را به دنبال دارد. رشد بهرهوری کل نیروی کار میتواند حاصل رشد بهرهوری درون بخشی و یا حاصل تخصیص مجدد باشد. اهمیت هر یک در رشد بهرهوری را میتوان با توجه به رشد بهرهوری با کاربرد - تحلیل سهم انتقال به دست آورد.
این مقاله ابتدا به تحلیل ساختار بهرهوری نیروی کار در ایران میپردازد. سپس با محاسبهی انتروپی (شاخص تایل)، روند همگرایی بهرهوری در بخشهای اقتصاد ایران را بررسی میکند. نتایج، نمایانگر فرایند کند همگرایی و در نتیجه طولانی بودن همگرایی بهرهوری نیروی کار در بخشهای اقتصاد ایران میباشد. بنابراین هم راستا با مبانی نظری مدلهای اقتصاد دوگانه, میتوان نتیجه گرفت که در ایران با کاهش سهم اشتغال بخش کشاورزی و افزایش سهم اشتغال بخشهای خدمات و کارخانهای، انتقال نیروی کار از بخش کمتر کارا به بخشهای کارا انجام شده است. این فرایند حاصل رشد بهرهوری نیروی کار در بخش صنایع کارخانهای بر اثر پیشرفت تکنولوژی و اثر سرریزناچیز آن به بخش کشاورزی میباشد.
طبقه بندی JEL: N5, N6, O1, O2, O3
https://jte.ut.ac.ir/article_20998_146a803114e99f1c184928229073d3bb.pdf
2010-07-23
آنتروپی
ایران
بهرهوری نیروی کار
تحلیل سهم بخشی
همگرایی
زهرا
افشاری
zahafshari@yahoo.com
1
استاد گروه اقتصاد - دانشگاه الزهرا
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی همگرایی بهرهوری کل عوامل تولید (TFP) بخش صنعت در استانهای ایران
فرضیهی همگرایی معتقد است که اقتصادی با بهرهوری پائینتر دارای نیروی بالقوهای جهت رشد سریعتر میباشد. به عبارت دیگر این اقتصاد امکان آن را دارد که از طریق جذب، قبول و بهکارگیری تکنولوژیهای موجود، رشد اقتصادی سریعتری را تجربه کند.
در این مطالعه رابطهی بین بهرهوری کل عوامل تولید بخش صنعت و همگرایی منطقهای در استانهای ایران در دورهی 1369 تا 1381 مورد بررسی قرار گرفته است. سئوال اصلی این مطالعه آنست که آیا شکاف بین سطوح بهرهوری کل عوامل تولید بخش صنعت و زیربخشهای آن در بین استانهای کشور، عاملی تعیینکننده برای تشویق همگرایی و نیل اقتصادی است یا خیر؟ از شاخص دیویژیا، به منظور محاسبهی بهرهوری کل عوامل تولید استفاده و توسط مدل نیل اقتصادی برنارد و جونز و با استفاده از روش دادههای تابلویی به آزمون فرضیهی همگرایی پرداخته شده است. نتایج آزمونها نشان میدهد که همهی صنایع در بین استانها (شامل کل بخش صنعت و زیربخشهای آن) شواهدی دال بر همگرایی در این دوره نشان میدهند. همچنین با استفاده از انحراف معیار بهرهوری کل عوامل تولید، هیچگونه شاهدی دال بر همگرایی سیگما یافت نشد.
طبقهبندی JEL: O40, O47, R11
https://jte.ut.ac.ir/article_20999_d3697671082cdfe2bda56b43d7377163.pdf
2010-07-23
الگوی نیل اقتصادی
رشد اقتصادی
همگرایی بتا
همگرایی بهرهوری
همگرایی سیگما
تیمور
رحمانی
trahmani@ut.ac.ir
1
دانشکدهی اقتصاد دانشگاه تهران
AUTHOR
شهرام
شفیعی
shafiei@mailinator.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی میزان وابستگی کشورهای صنعتی به نفت صادراتی از تنگهی هرمز به وسیله تخمین تابع تقاضا برای نفت منطقهی خلیج فارس
https://jte.ut.ac.ir/article_21000_0e95af2e7cd9ebe7d886be984fd67be7.pdf
2010-07-23
انرژیهای نو
اهمیّت ژئوپلیتیک تنگهی هرمز
تخمین تقاضای نفت خام
خلیج فارس
روش ARDL.
کشش قیمتی و درآمدی
کشورهای عضو سازمان OECD
فرهاد
رهبر
1
دانشکدهی اقتصاد دانشگاه تهران
AUTHOR
مهدی
محمودرباطی
mahdi.mrobati@hotmail.com
2
دانشکدهی اقتصاد دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل پویای اثر مخارج دولت بر رشد اقتصادی در ایران
پاسخ به این سئوال که چه عواملی بر نرخ رشد اقتصادی اثر میگذارند، همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده است. سیاستهای مالی و پولی ابزارهایی هستند که دولتها میتوانند از طریق آنها بر متغیرهای کلان اقتصادی همانند سرمایهگذاری، تولید، اشتغال، مصرف بخش خصوصی، صادرات، واردات و سطح عمومی قیمتها و در نتیجه بر رشد اقتصادی به صورت مستقیم و غیرمستقیم اثر بگذارند. هرچند کاربرد برخی از این ابزار میتواند اثری منفی بر رشد اقتصادی داشته باشد، ولی از وظایف مهم دولت بهویژه در هنگام ارائهی کالاهای عمومی، نمیتوان چشم پوشی و نقش آن را محدود کرد. این مطالعه در قالب یک الگوی کلان اقتصادی و با استفاده از روش پویای سیستمی، به شبیهسازی متغیرهای کلان و بررسی اثر مخارج مصرفی و عمرانی دولت بر رشد اقتصادی و سایر متغیرها میپردازد. ابتدا با فرض افزایش 40 درصدی بودجهی دولت در دورهی ده ساله در قالب سه سناریوی مختلف، اثر مخارج دولت بر رشد اقتصادی و مقایسهی میزان اثرگذاری مخارج مصرفی و عمرانی دولت بررسی میشود. سپس اثر افزایش کسری بودجهی دولت و تأمین آن از طریق استقراض از بانک مرکزی، بر رشد اقتصادی بررسی میشود. نتایج نشان میدهد که اگرچه مخارج عمرانی و مصرفی دولت به طور متوسط سبب افزایش رشد اقتصادی میشود، این اثر برای مخارج عمرانی بیشتر بوده است. همچنین تأمین مالی دولت از طریق انتشار اسکناس، رشد اقتصادی را کاهش میدهد.
طبقه بندی JEL :O4، O47، H5، C61
https://jte.ut.ac.ir/article_21001_c1974a39aad36f88dae308fd1c3ba897.pdf
2010-07-23
الگوی کلان اقتصادی
رشد اقتصادی
روش پویای سیستمی
مخارج عمرانی و مصرفی دولت
علی اکبر
عرب مازار
arabmazar@mailinator.com
1
دانشکدهی علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
فرشته
چالاک
fer_chalak@yahoo.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مدلسازی سری زمانی برای پیشبینی تلاطم در بازدهی سهام شرکت سیمان تهران
بازار سرمایه، در مقایسه با سرمایهگذاری در سپردههای بانکی و اوراق مشارکت از ریسک و نااطمینانی بالایی برخوردار است، بنابراین انتظار میرود سود حاصل از سرمایهگذاری از حداقل بازدهی مورد انتظار بدون ریسک افزونتر باشد. به همین دلیل بهکارگیری تکنیکها و تحلیلهای تخصصی برای تخمین و پیشبینی تلاطم بازار مالی برای بهینه سازی سرمایهگذاری در بازار مالی، ضروری بهنظر میرسد. در این تحقیق روشهای مختلف پیش بینی تلاطم در بازدهی داراییها مدلسازی و دقت آنها مورد ارزشیابی قرار میگیرد. الگوسازی، برآورد و پیشبینیهای این ویژگی با استفاده از روشهایARIMA–SCRL ، ARMA-XRL، GARCH، GARCH-C و ریسک متریک و با استفاده از «دادههای هفتگی» انجام میشود. این تحقیق تلاطم تحققیافتهی قیمت سهام سیمان تهران را از دورهی 03/01/1370 تا 26/07/1385، با استفاده از انواع روشهای غیرخطی که در آن "اثرات بازدههای وقفهای»، «اثرات اهرمی» «شکست ساختاری" گنجانده میشود و همچنین مدلسازی و دقت آنها را با یکدیگر مقایسه و ادبیات مربوط به این موضوع را در حد وسیعی معرفی میکند. نتایج تخمینها و پیشبینیها با وجود اثرات ARCH در رفتار بازدهی سهام سیمان تهران، حاکی از برتری الگوی ARIMA–SCRL نسبت به مدلهای دیگر است. همچنین در این تحقیق نشان داده میشود که اخبار خوب و بد اثرات متقارنی بر قیمت سهام سیمان تهران دارند و مجموع توان دوم بازدههای هفتگی، سنجشی بدون تورش را برای تلاطم تحققیافته میسر میکند.
طبقهبندیJEL : C22, C53, G15
https://jte.ut.ac.ir/article_21002_a6554cfb7deb6ca0514e95978352783b.pdf
2010-07-23
اثر اهرمی
پیشبینی تلاطم
تلاطم تحققیافته
دادههای پر فراوانی
قیمت سهام سیمان تهران
مدل ARMA
غلامرضا
کشاورز
g.k.haddad@sharif.edu
1
گروه اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف
AUTHOR
موسی
اسمعیل زاده
musa_3717@yahoo.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
علوم شناختی و عملکرد اقتصادی
در این مقاله ابتدا به بررسی اجمالی علوم شناختی و اقتصاد شناختی پرداخته میشود در مجموع دونظریه عمده علوم شناختی دربارهی نحوهی عملکرد ذهن وجود دارد که عبارتند از:
نظریههای الهام گرفته از کامپیوتر و هوش مصنوعی و نظریهی مدلهای پیوندگرا.
درحال حاضر نظریهی مدلهای پیوندگرا، نظریهی غالب در زمینهی عملکرد ذهن در علوم شناختی است.
هایک و نورث، دو اقتصاددان برندهی جایزهی نوبل هستند که براساس مدلهای پیوندگرا کوشیدهاند با استفاده از مفاهیمی مانند فرهنگ، باورها و نهادها، ارتباطی میان ذهن، شناخت و عملکرد اقتصادی برقرار کنند. این مقاله نشان میدهد هرچند مدلهای هایک و نورث نکات بدیعی را مطرح میکنند اما دارای مشکلاتی نیز هستند و شاید بتوان با استفاده از سایرنظریهها مانند نظریههای نهادگرایی گفتمانی به تکمیل آنها مبادرت ورزید.
طبقه بندی JEL : D89 B25
https://jte.ut.ac.ir/article_21003_69d4c08e60880015e2f2641365a47884.pdf
2010-07-23
اقتصادشناختی
علوم شناختی
نهاد
نورث
هایک
محمود
متوسلی
motavaselim@gmail.com
1
AUTHOR
علی
نیکونسبتی
nikoonasbati@mailinator.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تمرکز زدایی و شکست در تدارک کالاهای عمومی ملی توسط دولتهای محلی: با استفاده از رهیافت تئوری بازیها
طی دو دههی اخیر در جوامع مختلف، تمرکززدایی، به عنوان ابزاری برای کارآمدتر کردن سیاستهای بخش عمومی قلمداد شده است. اگرچه در کنار منافع مطرح شده، این مقوله دارای هزینههایی نیز میباشد؛ برخی از نظریهپردازان موضوع تمرکززدایی بر این باورند که واگذاری اختیار تدارک کالای عمومی ملی به دولتهای محلی منجر به شکست سیاستهای تمرکززدایی میشود. در این مقاله با بهکارگیری رهیافت تئوری بازیها، پیامد اجرای سیاست تمرکززدایی در مورد کالاهای عمومی مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج مطالعه با استفاده از تئوری بازیها نشان میدهد که واگذاری اختیار تدارک کالای عمومی ملی به دولتهای محلی، شرط دستیابی به کارایی پرتو را نقض میکند.
طبقه بندی JEL: H23, H41, H72
https://jte.ut.ac.ir/article_21004_d29cb7bb17f4c657b0633632e72dadc7.pdf
2010-07-23
تئوری بازیها
تمرکززدایی
دولتهای محلی
کارایی پرتو
کالای عمومی ملی
Mozhgan
Moallemi
moallemy_m@yahoo.com
1
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر مخارج توریسم بر رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC)
با توجه به این که صنعت توریسم به عنوان یکی از مهمترین و پردرآمدترین صنایع جهان در آغاز هزاره سوم بوده و میتواند نقش قابل توجهی را در تأمین درآمدهای ارزی و رشد و توسعه اقتصادی کشورها - از جمله کشورهای اسلامی- ایفا کند، در این مطالعه بر آن شدیم تا به بررسی رابطه میان صنعت توریسم و رشد اقتصادی در کشورهای عضو کنفرانس اسلامی (OIC) بپردازیم. لذا به منظور پاسخ دادن به این پرسش که " آیا بخش توریسم منجر به رشد اقتصادی کشورهای اسلامی خواهد شد و آیا میتواند به عنوان یک عامل مؤثر بر توسعه اقتصادی آنها باشد یا خیر؟" مدلسازی دادهها و اطلاعات آماری در این تحقیق بر پایه مدلهای پانل پویا (DPD) و پانل ایستا (SPD) قرار گرفته و رابطه میان توریسم و رشد اقتصادی در کشورهای اسلامی طی دوره زمانی 1990 تا 2007 با استفاده از تخمین زنهای، گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) ، اثرات ثابت و اثرات تصادفی برآورد شده است. نتایج تجربی حاصل از این تحقیق رابطهی مثبت میان مخارج توریسم و رشد اقتصادی (افزایش GDP سرانه) در این کشورها را تأئید میکند.
طبقهبندی JEL: L83، O40، C33
https://jte.ut.ac.ir/article_21005_0b2ffd40cb5f119c1ae875530589b3c2.pdf
2010-07-23
توریسم
رشد اقتصادی
روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM)
کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC)
کاظم
یاوری
kyavari@gmail.com
1
اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
مهدیه
رضاقلی زاده
mahdieh_rezagholizadeh@yahoo.com
2
AUTHOR
مجید
آقایی
majid_aghaei3@yahoo.com
3
AUTHOR
سید محمدحسن
مصطفوی
mmostafavi@modares.ac.ir
4
پژوهشکدهی اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR