ORIGINAL_ARTICLE
سرمقاله
https://jte.ut.ac.ir/article_25808_4044565f69c085f279b1dc84126080ea.pdf
1997-03-21
محمود
متوسلی
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سنجش حق الضرب پول با استفاده از تخمین تابع تقاضای پول در اقتصاد ایران
یکی از دلایل اساسی رشد قیمتها درایران، ساختار نامتعادل بودجه دولت، کشش ناپذیری سیستم مالیاتی و عدم رشد مناسب درآمدهای مالیاتی نسبت به رشد درآمد ملی می باشد.به طوری که در اجرای برنامه های توسعه اقتصادی مخارج بودجه عمومی دولت به شدت افزایش یافته و در مقابل درآمدهای مالیاتی با افزایش متناسب مواجه نشده است و این وضعیت موجب بروز کسری بودجه گشته و مشکلات تأمین آن را به دنبال داشته است.
عدم توانایی دولت در افزایش سایر درآمدها موجب شده عمدتاً دولت کسری بودجه خود را از محل استقراض از بانک مرکزی تأمین مالی نماید.استقراض دولت از بانک مرکزی موجب افزایش پایه پولی و حجم پول گردیده است.
تحصیل درآمد توسط دولت از محل انتشار پول جدید موجب گردیده که دولت مقادیرمشخصی از منابع موجود اقتصاد را در اختیار خود گرفته و با افزایش حجم پول موجب ایجاد تورم در جامعه گردد. این تورم ارزش پول و قدرت خرید مردم را کاهش داده و بدین وسیله بار مالیاتی ( حق الضرب یا مالیات تورمی) را بواسطه افزایش حجم پول بر اقشار مختلف مردم منتقل نموده است.
https://jte.ut.ac.ir/article_25809_fb35a61652352eb4eae257c7b6dac34c.pdf
1997-03-21
اکبر
کمیجانی
komijani@ut.ac.ir
1
AUTHOR
علی اصغر اسماعیل
نیا
59941665
2
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
کاربرد تحلیل هزینه-فایده در صنعت فولاد ایران
سابقه تولید فرآورده های آهنی در ایران به قرن چهاردهم قبل از میلاد باز می گردد. با این وجود ، توسعه اصلی صنعت فولاد مربوط به دهه های اخیر است.صنعت فولاد از جمله صنایعی است که در طول تاریخ پایه و محور توسعه صنعتی کشورها بوده است و گذشته از ویژگی فنی ، از نظر اقتصادی ، اجتماعی و حتی سیاسی نیز حائز اهمیت است. کشور ما اکنون شرایط حساسی را می گذراند ، مشکلات مربوط به انقلاب و هشت سال جنگ تحمیلی هنوز بر اقتصاد کشور سنگینی می کند. در گذشته صنعت فولاد نیز تحت تأثیر این مشکلات از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده است.بنابراین آینده توسعه صنعت نیز با ابهاماتی مواجه است.ارزیابی اقتصادی برخی از واحد های عمده و اصلی صنعت فولاد می تواند تا اندازه ای به روشنتر شدن مطلب کمک کند.
در این مقاله دو واحد عمده و اصلی در مرحله تولید فولاد ، شرکت ملی ذوب آهن اصفهان و مجتمع فولاد مبارکه ، و یک واحد فعال در مرحله نورد ، شرکت ملی نورد و لوله اهواز ، با استفاده از روش تحلیلی هزینه – فایده مورد بررسی قرار گرفته است.دو دیدگاه اصلی در تحلیل هزینه – فایده یعنی نگرش بخش خصوصی و دیدگاه بخش عمومی ، مد نظرقرار گرفته است.بررسی های انجام شده نشان میدهند که فعالیت واحد های منتخب از دیدگاه بخش خصوصی با توجه با معیارهای نرخ بازده ساده ، نرخ بازده داخلی دوره برگشت سرمایه از چشم انداز مناسبی برخوردار نیست. بدیهی است نتایج بررسی سناریوها نشان دهنده این است که عمده ترین عامل در عملکرد غیر قابل قبول واحد های مورد نظر ساختار نامناسب هزینه است با اصلاح آن می توان به چشم انداز بهتری دست یافت. نگرش جتماعی در بررسی واحد های منتخب نشان می دهد که تأثیر فعالیت واحد های نمونه و یا صنعت فولاد بر اقتصاد ملی چشم گیر و قابل توجه است.تحقیقات بیشتر با توجه با برنامه اصلی در برنامه ریزی قتصادی ملی حاکی از آن است که از نظر اشتغال زایی ، صنعت فولاد برتری چندانی بر سایر صنایع ندارد حتی ضریب اشتغال صنعت فولاد از متوسط صنعت پایین تر است.صنعت فولاد ارتباطات پیشین خوبی با بخش معدن دارد ولی ارتباطات پسین آن هنوز تکمیل نگردیده است.صرفه جویی ارزی این صنعت قابل توجه است.مالکیت واحد های فولاد دولتی است و مشکلی از لحاظ توزیع درآمد و عدالت اجتماعی برای صنعت وجود ندارد.حمل و نقل ، برای صنعت فولاد اهمیت ویژه ای دارد و گسترش آن بدون توسعه حمل نقل در زمینه های مورد نیاز امکان پذیر نخواهد بود. این صنعت انرژی بر است ، لذا کشور ما در تولید فولاد از مزایای بسیاری برخوردار است. در دراز مدت ، آلودگی محیط زیست از مسائل مهم مطرح در فولاد است ودر شرایط فعلی ودر کوتاه مدت مانعی برای توسعه آن محسوب نمی گردد.بطور خلاصه با وجود آنکه فعالیت صنعت از دیدگاه بخش خصوصی چندان مطلوب نیست ولی جامعه نگرش مناسبی به توسعه صنعت از خود نشان می دهد.
https://jte.ut.ac.ir/article_25810_2c24df3dd2a668cbd13313c2b9514044.pdf
1997-03-21
حسین
صادقی
sadeghih@modares.ac.ir
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیلی بر تولید و مصرف فولاد و توسعه اقتصادی
مصرف فولاد رابطه مستقیمی با درجه توسعه اقتصادی هر کشور دارد وبرای کشورهای در حال رشد یکی از شاخصهای مهم توسعه اقتصادی محسوب می شود. در مراحل اولیه رشد و جهش اقتصادی نرخ رشد مصرف فولاد شدت می یابد وپس از یک دوره ثبات نسبی ، با فرا رسیدن بلوغ اقتصادی به تدریج مصرف فولاد کاهش می یابد. به عبارت دیگر در فرآیند توسعه اقتصادی حجم عظیم سرمایه گذاریهای زیر بنایی و زیر ساختهای صنعتی در ابتدای دوره ، به طور طبیعی نیاز به مصرف فولاد را بالا می برد و توسعه تکنولوژی در مراحل بعدی زمینه سرمایه گذاری در صنایع حساس را متنوع می نماید و به تدریج الزامات اقتصادی ، تکنولوژیک ورفاهی یک جامعه توسه یافته تمرکز و استفاده از منابع و مواد اولیه حجیم را کاهش داده و تکیه بر ارزش افزوده فکری محض(Mind Pure) را ترغیب می نماید.
جمهوری اسلامی ایران هنوز اولین مراحل توسعه اقتصادی خود را می گذارند ونیاز روز افزونی به فولاد در سرمایه گذاریها ی زیر بنایی و توسعه ظرفیتهای تولیدی خود دارد ، اگر چه ساختاروابسته صنایع کشور را بطه معنی داری بین مصرف فولاد توسعه حلقه های صنعتی به دست نمی دهد و در حال حاضر شدت مصرف فولاد بیشتر وابسته به توسعه صنایع ساختمان است.
الگوهای مورد آزمون در این تحقیق رابطه مصرف فولاد را با تولید نا خالص داخلی ، تشکیل سرمایه ثابت ، ارزش افزوده صنعت ، و ارزش افزوده ساختمان نشان می دهد و اگر قرار باشد نرخهای رشد برنامه دوم توسعه محقق شود ، و تداوم مصرف فولاد کشور در سال 1385 در حد خود کفایی و بدون احتساب نیاز های توسعه صادرات ، باید به رقم 13 میلیون تن برسد و یقیناً ظرفیتهای جدیدتری را با افزایش سالانه حدود 600 هزار تن می طلبد. البته تحقق چنین روند رشدی در مقایسه با کشورهای آسیای جنوب شرقی بسار ناچیز بوده و معلوم نیست که جایگاه نسبی کشور را در سطح کنونی بتواند حفظ کند.
https://jte.ut.ac.ir/article_25811_0afecb7a3a9e4bd65607af5cddda9380.pdf
1997-03-21
محمود
متوسلی
1
AUTHOR
علی زاهد
طلبان
45235996
2
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تخمین اثر نهاده ای انرژی در بخشهای مختلف اقتصادی
می توان انرژی را نیروی محرکه لازم برای به گردش درآوردن چرخ تولید و خدمات دانست که حاصل سوخت یا فرآورش منابع مختلف نظیر نفت ، گاز ، زغال سنگ ، هسته ای ، خورشیدی و امثال آن است.
سوالی که علم اقتصاد در مسائل انرژی باید پاسخگوی آن باشد ، این است که چقدر و چگونه تولید و مصرف کنیم و چه الگوهایی را رعایت کنیم . تخمین تابع تولید با شکل کلی کاب – داگلاس برای بخشهای مختلف اقتصادی وبا سه نهاده انرژی ، نیروی کار وسرمایه گذاری نشان می دهد که کشش نهاده ای انرژی برای بخش حمل و نقل برابر 13/1 ، بخش صنعت 77/0 ، بخش کشاورزی 46/0 ، و برای کل اقتصاد 3/0 است. در این مقاله کشش قیمتی تقاضا ی انرژی نیز برای هر یک از بخش های فوق محاسبه گردیده است که نتایج حاصل برای هریک از بخشها به ترتیب عبارتند از : 27/0- ، 4/0- ، 5/0- ، 5/0- در مجموع ، این نتیجه حاصل گردید که تأثیر انرژی بر تولید در کلیه بخشها معنا دار بوده و این تأثیر در دو بخش حمل و نقل و صنعت به مراتب بیشتر از بخش کشاورزی و کل اقتصاد است. این مسئله حاکی از ضرورت بالای مصرف انرژی دراین بخشهاست وچنان که کششهای قیمتی نیز نشان می دهد تأثیر تغیررات قیمتی در این بخشها کمتر از بخش اقتصادی و کل اقتصاد است. محاسبه شاخص های مختلف اقتصاد انرژی در کشور نظیر کشش نقطه ای انرژی ( یا معکوس آن بهره وری انرژی) ، شاخص شدت مصرف انرژی یا انرژی بری ، نسبت مصرف انرژی به نیروی کار و سرمایه گذاری علاوه بر اینکه به صورت فوق مؤید نتایج حاصل از تابع تولید آن است، حاکی از افزایش انرژی بری در کشور طی دوره مورد بررسی نیز می باشد ( 72-1347).
همچنین تولید انرژی در کشور نیز با استفاده از رابطه تبعی با اقلام مختلف مصرف انرژی وبا اتکا به سناریو های مختلف برای دوره 90-1373 شبیه سازی و برآورد گردیده که
در بیشترین حالت ، کشور به منظور پاسخگویی به مصرف انرژی در سال 1390 نیاز به 3/6 میلیارد تن تولید انرژی دارد.
در اقتصاد ، انرژی از دوجنبه مشخص حائزاهمیت است. یکی ، جنبه نقش نهاده ای انرژی در تولید کالا و خدمات است و دیگری نقش و جایگاه انرژی به منزله یک محصول تولید شده. هریک از این دو نقش به نوعی متأثر از دیگری است و برآیند این دو ، عامل حرکت چرخه های اقتصاد ی جامعه است.ازیک طرف وضعیت تولید انرژی و در جه سهولت دسترسی به آن تعیین کننده میزان حساسیت مصرف انرژی در بخشهای مختلف اقتصادی است ، بگونه ای که هر قدر در جامعه تولید انرژی بیشتر باشد ، تمایل به مصرف و جایگزینی آن با دیگر منابع بیشتر و با فرض کمبود یا گرانی نسبی عوامل تولید کار وسرمایه چنانچه جایگزینی آنها با انرژی ممکن باشد جامعه به سمت تولید کالاهای انرژی بر سوق می یابد و ازطرف دیگر مصرف انرژی و برنامه ریزی برای آن ، خود میتواند الگوی مشخصی از تولد و برنامه ریزی را تعیین نماید.
در این نوشته نخست به بررسی نقش انرژی به عنوان نها ده ای در بخشهای صنعت ، کشاورزی و حمل ونقل می پردازیم . سپس با استفاده از دو روش زیر کل اقتصاد را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
1- روش تخمین تابع تولید و محاسبه کشش های نهاده ای انرژی در هر یک از این بخشها.
2- محاسبه شاخصهایی که تعیین کننده و ضعیت مصرف انرژی در هریک از بخشهای فوق می باشند ، پس از آن با استفاده ازرابطه تولید و مصرف انرژی در کشور ، سهم مصرف هر یک از سوختها را در کل انرژی محاسبه می کنیم وبا استفاده از سناریوهای مختلف که به منظور برآورد مصرف انرژی طی دوره 90-1373 در نظر گرفته شده اند، تولید انرژی نیز برای این منظور ، شبیه سازی و برآورده می گردد.
https://jte.ut.ac.ir/article_25812_f54ffef732741c74fdcbb9a3b5e92623.pdf
1997-03-21
حسین عباسی
تژاد
37289152
1
AUTHOR
داریوش
وافی
dr_vafi@yahoo.ca
2
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اهمیت عوامل مؤثر بر مالیات تورمی در ایران
در اقتصاد بخش عمومی دولت می تواند مخارج و کسری بودجه خود را از طریق انتشار پول تأمین مالی نماید و از این طریق منابع بخش خصوصی را به خود اختصاص دهد .این امر همانطوری که در اغلب کشورهای در حال توسعه در سالهای اخیر نیز مشاهده شده است باعث تشدید تورم و کاهش قدرت خرید پول در این کشورها شده است. از انجا که در این حالت تورم همچون مالیات عمل می کند ، این شیوه تأمین مالی به (( مالیات تورمی )) معروف است.
در مقاله حاضر ابتدا مفهوم مالیات تورمی و تعاریف مختلفی که از این مفهوم و روشهای متفاوت اندازه گیری آن وجود دارد ، مورد بحث قرار گرفته است.سپس اهمیت مالیات تورمی در کشورهای مختلف جهان و ایران در سالهای مختف تجزیه و تحلیل شده ایت.
نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که در طول سه دهه اخیر مخصوصاً 1360 مالیات تورمی در تأمین مالی مخارج و کسری بودجه دولت در کشورمان سهم قابل توجهی داشته است.همچنین این تحقیق نشان میدهد که بر اساس تعاریف مختلف مالیات تورمی و اطلاعات آماری کشور در 1372 – 1338 با افزایش سهم بخشهایی از تولید ناخالص ملی که هزینه جمع آوری مالیات پایین تری دارند ، تأمین مالی تورمی کاهش می یابد.همچنین در این مطالعه مشاهده شده است که با افزایش درآمد سرانه مالیات تورمی درکشور افزایش یافته و افزایش مخارج دولت نیزهمسویی با افزایش مالیات تورمی داشته است. بنابراین لازم است دولت در ترکیب مخارج خود ، بیشتر به مخارجی که ایجاد کننده زمینه های فعالیتهای سیستم مولد را برای بخش خصوصی فراهم می آورد تکیه نموده و به منظور تخفیف آثار نامساعد مالیات تورمی ، نظام مالیاتی کشور را اصلاح نماید.
https://jte.ut.ac.ir/article_25813_04ec6e43800f587515f0b23c392e6b83.pdf
1997-03-21
احمد جعفری
صمیمی
1
AUTHOR
رشید
شمخال
37957333
2
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
معرفی پایان نامه های تحصیلی
https://jte.ut.ac.ir/article_25814_b3b780e01b7edb9971c0d2f125dad374.pdf
1997-03-21
unknown
95113494
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
معرفی کتاب
https://jte.ut.ac.ir/article_25815_4fe6aa911ea2b52bcfa32cf8741a0b32.pdf
1997-03-21
unknown
95113494
1
LEAD_AUTHOR