2024-03-29T15:25:09Z
https://jte.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4524
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
تأثیر تحقیق و توسعه بر رشد اقتصادی در ایران
حسن
حیدری
بهرام
سنگین آبادی
این مقاله به بررسی تأثیر کوتاهمدت و بلندمدت تحقیق و توسعهی داخلی و تحقیق و توسعهی خارجی (از کانالهای واردات کالاهای سرمایهای و سرمایهگذاری مستقیم خارجی) بر رشد اقتصادی، با به کارگیری مدلهای رشد درونزا و آزمون کرانهها طی دورهی زمانی 1386-1351 در ایران میپردازد. نتایج آزمون کرانهها وجود رابطهی بلندمدت میان متغیرهای هر دو مدل رشد که در آنها تحقیق و توسعهی وارداتی به ترتیب از کانالهای واردات کالاهای سرمایهای و سرمایهگذاری مستقیم خارجی در نظر گرفته شده است، را تأیید میکند. بر اساس نتایج این آزمون رابطهی بلندمدت میان متغیرها در مدل دوم نسبت به مدل اول قویتر میباشد. در مدل اول تأثیر بلندمدت تحقیق و توسعهی وارداتی از کانال واردات کالاهای سرمایهای بر رشد اقتصادی معنادار نبوده و علامت ضریب آن نیز مطابق انتظار نمیباشد، بنابراین میتوان گفت که در دورهی مورد بررسی، ایران مؤفق به جذب تحقیق و توسعهی خارجی از کانال واردات کالاهای سرمایهای نشده است. در مدل رشد دوم، تأثیر بلندمدت تحقیق و توسعهی داخلی و تحقیق و توسعهی خارجی از کانال سرمایهگذاری مستقیم خارجی، بر رشد اقتصادی مثبت بوده است و در سطح معنیدار 5 درصد پذیرفته میشود.
طبقهبندی JEL: O39, O49
تحقیق و توسعهی خارجی
تحقیق و توسعهی داخلی
رشد اقتصادی
2013
07
23
1
23
https://jte.ut.ac.ir/article_35165_f90b418a3299ce5148887e707a1ae4cb.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
سیاست پولی بهینه و هدفگذاری تورم در ایران
اصغر
شاهمرادی
مهدی
صارم
در این مقاله با استفاده از روش تعادل عمومی پویای تصادفی[1]، قاعدهی پولی بهینه برای بانک مرکزی ایران استخراج میشود. مکانیزم انتقال پولی مدل شامل چهار معادلهی تقاضای کل، عرضهی کل، قیمت نفت و رابطهی تیلور میباشد. در این مقاله ثابت میشود که فرم پویای رابطهی تقاضای کل، با در نظر گرفتن پولی بودن تورم در ایران، تابعی از نرخ رشد حجم پول است. با این فرض که هدف بانک مرکزی پیگیری همزمان نرخ تورم هدف و شکاف تولید است و با توجه به مکانیزم انتقال پولی، قاعدهی بهینهی سیاست پولی برای اقتصاد ایران استخراج میشود که تابعی از شکاف تورم، شکاف تولید و نرخ رشد درآمدهای نفتی میباشد. نتایج تخمین نشان میدهد نرخ رشد حجم پول اثری بر شکاف تولید نداشته و به طور کامل در انتظارات تورمی انعکاس مییابد. همچنین یک درصد افزایش درآمدهای نفتی سبب افزایش چهار درصدی تورم میشود.
طبقهبندی JEL: E31, E42, E51, E52, E58
سیاست پولی بهینه
هدف گذاری تورم
قاعدهی پولی بهینه
قاعدهی تیلور
تعادل عمومی پویای تصادفی
2013
07
23
25
42
https://jte.ut.ac.ir/article_35166_cf958e4e438eb8c06076bad77963c2e0.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
سنجش قدرت بازاری صنایع کارخانهای ایران
محمدنبی
شهیکی تاش
در این مقاله با استفاده از مدل تعمیم یافتهی راجر، شاخص لرنر برای صنایع فعال در کد چهار رقمی ISIC در طی دورهی زمانی 1374 تا 1386 محاسبه شده است. یافتههای این مطالعه بیانگر آن است که در 38 صنعت از 131 صنعت، شاخص لرنر بین 8 صدم تا 16 صدم بوده است. همچنین شاخص لرنر در صنایع مختلف نشان میدهد که بیش از 50 درصد صنایع ایران دارای قدرت انحصاری بوده و توانسته است شکاف قابل توجهی بین قیمت و هزینهی نهایی ایجاد کند. با مقایسهی شاخص لرنر با شاخص تمرکز هرفیندال- هیرشمن و شاخص نسبت تمرکز چهار بنگاه میتوان به این نتیجه دست یافت که در بیشتر صنایعی که شاخص لرنر بالاتری را دارا بودهاند، شدت تمرکز نیز بالا بوده است، بهگونهای که در 20 صنعت از 29 صنعتی که دارای شاخص لرنر بالا بودهاند، شدت تمرکز، بالا و نسبت تمرکز چهار بنگاه بیش از 40 درصد بوده است.
طبقهبندیJEL :F1، L1 و L6
شاخص لرنر
هزینهی نهایی
تمرکز
انحصار
صنعت
راجر
2013
07
23
43
64
https://jte.ut.ac.ir/article_35167_19507dd5e78ec55f224e884252260c20.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
ارتباط متقابل بین حداقل دستمزد و تورم در اقتصاد ایران
حسین
عباسی نژاد
احمد
تشکینی
تیمور
رحمانی
هدیه
ستایش
حداقل دستمزد از موضوعات مهم اقتصادی است که تأثیر زیادی بر متغیرهای کلان دارد. مطالعهی حاضر با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری به بررسی رابطهی بلندمدت و پویاییهای کوتاهمدت سطح عمومی قیمتها و عوامل مؤثر بر آن (با تأکید بر حداقل دستمزد) طی دورهی 1389-1357 پرداخته است. طبق نتایج برآورد بردار همانباشتگی به روش جوهانسون- جوسیلیوس، در بلندمدت، حداقل دستمزد (با ضریب 24/0) دارای تأثیر مثبت معنادار بر سطح عمومی قیمتها میباشد، اگرچه تعیینکنندهترین متغیر در توضیح تغییرات تورم محسوب نمیشود. همچنین براساس نتایج توابع تجزیهی واریانس، سهم حداقل دستمزد در توجیه نوسانات قیمتها ناچیز (بهطور متوسط حدود 1 درصد) و در مقابل سهم قیمتها در توضیح بیثباتیهای حداقل دستمزد قابل ملاحظه است (بهطور متوسط بیش از 34 درصد). به بیانی دیگر، حداقل دستمزد در اقتصاد ایران متأثر از نرخ تورم میباشد. با توجه به تجربهی کشورهای مورد بررسی پیشنهاد میشود در تعیین حداقل دستمزد، علاوه بر معیار تورم به مؤلفهی بهرهوری نیروی کار نیز توجه شود؛ همچنین شیوهی تعیین حداقل دستمزد از «ملی» به «منطقهای» و همچنین مبتنی بر گروههای مختلف شغلی تغییر یابد.
طبقهبندی JEL J31 : J33, , E31
حداقل دستمزد
تورم
خودرگرسیون برداری
توابع عکسالعمل
تجزیه واریانس
2013
07
23
65
86
https://jte.ut.ac.ir/article_35168_3c4ab7810b2945794a0962ea8ac479e4.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
بررسی اثرات بهره¬وری آزادسازی تجاری از دیدگاه تابع هزینه: با استفاده از قضیهی دوگان
قهرمان
عبدلی
نسرین
حضارمقدم
در این مقاله ضمن بررسی و مرور مبانی نظری و تئوریکی مربوط به آزادسازی تجاری و رشد صنعتی، اثر آزادسازی تجاری بر بهرهوری بخش صنعت در اقتصاد ایران مورد بررسی قرار میگیرد. در این مطالعه از یک الگوی تابع هزینهی ترانسلوگ و روش SUR، به منظور مدلسازی و بررسی متغیر آزادسازی تجاری در دورهی زمانی 1385-1353 استفاده شده است. بدین منظور، ابتدا به تخمین توابع تقاضای نهادههای بخش صنعت (نیرویکار، سرمایه، انرژی و مواد اولیه) و برآورد کششهای قیمتی، درآمدی و جانشینی نهادههای مذکور و همچنین بررسی ساختار تولید و هزینه در بخش صنعت ایران پرداخته میگردد.
سپس، اثر متغیر آزادسازی تجاری از دو جنبه هزینه و تولید، که همان کابرد قضیه دوگان در این مقاله است، بررسی شده است که بیان میدارد یک درصد افزایش در حجم تجارت از طریق آزادسازی تجاری، از یک سو، تولید در بخش صنعت را 47/0% افزایش داده (اثر اولیه بهرهوری) و از سوی دیگر هزینههای تولیدی این بخش را 26/0% کاهش میدهد (اثر دوگان بهرهوری). علاوه بر آن، توابع تقاضای نهادههای بخش صنعت نشان میدهند که آزادسازی تجاری منجر به اتخاذ آن روش تولیدی توسط بنگاهها میشود که به سمت صرفهجویی در انرژی و مواد اولیه و استفادهی بیشتر از نیرویکار و سرمایه گرایش دارد.
طبقهبندی JEL: D24، C22، F41،O47
آزادسازی تجاری
بهرهوری
تابع هزینه
روش رگرسیونهای به ظاهر نامرتبط
2013
07
23
87
110
https://jte.ut.ac.ir/article_35169_749139bed4e79ac264a97a861067e64e.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
بررسی تأثیر مهاجرت بینالمللی بر سطح اشتغال و دستمزد: مورد مطالعه اقتصاد ایران
سعید
عیسی زاده
جهانبخش
مهرانفر
ایران یکی از مهمترین کشورهای پذیرای مهاجران و پناهندگان افغانی است. آن دسته از مهاجران افغانی که وارد ایران شدهاند، بیشتر مردان جوان در سن کار هستند که با هدف ورود به بازار کار به ایران مهاجرت کردهاند. مهاجران افغانی که اکثریت قابل توجه آنها به صورت غیرقانونی و بدون داشتن مجوز رسمی وارد ایران شدهاند، به طور عمده بیسواد و غیر ماهر بوده و در مشاغل ابتدایی همچون کارگری ساده مشغول به کارند. در این مطالعه، با استفاده از آزمونهای همجمعی و علّیت گرنجری در قالب یک الگوی خودبازگشتی با وقفههای توزیعی (ARDL) و یک مدل تصحیح خطای برداری (VECM)، رابطهی علّی میان متغیرهای نرخ بیکاری، متوسط دستمزد حقیقی و تعداد مهاجران افغانی در ایران، طی سالهای 1385-1355 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که در کوتاهمدت، مهاجرت افاغنه علّیت گرنجر نرخ بیکاری میباشد ولی نرخ بیکاری علّیت گرنجر مهاجرت آنها نیست. در بلندمدت یک رابطهی علّیت دوطرفه میان نرخ بیکاری و تعداد مهاجران افغانی در ایران وجود دارد. از سوی دیگر، در بلندمدت رابطهی علّیت از تعداد مهاجران افغانی به متوسط دستمزد حقیقی کشور وجود ندارد ولی این ارتباط در جهت عکس برقرار است. در حقیقت، حضور گستردهی مهاجران افغانی در بازار کار، نرخ بیکاری ایران را در کوتاهمدت و بلندمدت افزایش داده، اما تأثیر معنیداری بر متوسط دستمزد حقیقی کشور نداشته است. همچنین در بلندمدت، مهاجران افغانی بر عملکرد و شرایط بازار کار در ایران واکنش نشان میدهند. طبقهبندی JEL: J6, F41, O11, O14, O24
مهاجران افغانی
نرخ بیکاری
دستمزد حقیقی
علّیت گرنجر
2013
07
23
111
130
https://jte.ut.ac.ir/article_35170_42e2e1496221dd9c64f3558ee12c6148.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
بررسی آثار رفاهی افزایش قیمت گروههای کالایی در خانوارهای شهری کشور
فیروز
فلاحی
پرویز
محمد زاده
صمد
حکمتی فرید
بررسی آثار رفاهی افزایش قیمت گروههای کالایی مختلف همواره مورد توجه اندیشمندان و سیاستگذاران اقتصادی بوده است این مقاله تلاش کرده است با استفاده از روشهای اقتصاد خرد، به بررسی تأثیر افزایش قیمت گروههای مختلف کالایی بر رفاه خانوارها بپردازد. در این بررسی از دادههای هزینهای 8 گروه کالایی طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری طی سالهای 86-1373 استفاده و جهت تعیین تقاضای گروههای کالایی از سیستم مخارج خطی (LES)[1] بهره گرفته شده است. در این مقاله پس از برآورد حداقل معاش گروههای مختلف کالایی و محاسبه، کششهای قیمتی و درآمدی نسبت به محاسبهی شاخصهای رفاهی تغییرات جبرانی و تغییرات معادل در گروههای مختلف کالایی اقدام شده است. نتایج بررسی شاخصهای رفاهی نشان میدهد بیشترین کاهش رفاه ناشی از افزایش قیمتها به ترتیب به گروههای مسکن و خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات تعلق دارد.
طبقه بندی JEL : D12, D60, I31
رفاه اقتصادی
تغییرات جبرانی
تغییرات معادل
گروههای کالایی
خانوارهای شهری
2013
07
23
131
150
https://jte.ut.ac.ir/article_35171_108fc40b8e27443a688dde17b1270b13.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
دورهی حیات بنگاههای جدیدالورود و عوامل مؤثر بر آن در ایران: شواهدی از صنعت مواد غذایی و آشامیدنی طی برنامههای دوم، سوم و چهارم توسعه
محمدعلی
فیضپور
حسین
حاجی خدازاده
در ادبیات اقتصادی ورود و خروج بنگاه دو مفهوم اساسی قلمداد شده و فاصلهی زمانی بین این دو رویداد - به عنوان دورهی حیات- موضوعی است که با همهی اهمیت، کمتر در اقتصاد ایران مورد توجه قرار گرفته است. براین اساس، این مقاله میکوشد تا دورهی حیات بنگاههای جدیدالورود صنعت مواد غذایی و آشامیدنی -به عنوان یکی از محوریترین صنایع تولیدی ایران- را مورد بررسی قرار داده و برای این منظور بنگاههای جدیدالورود آن را در هریک از سالهای دورهی زمانی 1375 تا 1384 به عنوان جامعه آماری انتخاب کرده است. عوامل مؤثر بر دورهی حیات نیز به چهار دستهی ویژگیهای بنگاه، صنعت، مخارج و نیروی انسانی، تقسیم و برای تخمین آنها بر دورهی حیات از مدل اقتصادسنجی مخاطرهی نسبی کاکس استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که دورهی حیات تحت تأثیر هشت متغیر اندازهی بنگاه در زمان ورود، سودآوری، شدت سرمایهبری، نرخ تمرکز صنعت، اندازهی بهینهی صنعت، مخارج تبلیغات، سرمایهگذاری و جنسیت نیروی کار است. از نظر سیاستگذاری و با یافتههای این پژوهش، توجه به اندازهی بنگاه - به عنوان مهمترین متغیری که دورهی حیات بنگاه را به صورت مثبت تحت تأثیر قرار میدهد - امری ضروری در تمامی برنامههای ایجاد بنگاههای جدید است.
طبقهبندیJEL:L26, L25, L1
دورهی حیات
بنگاههای جدیدالورود
صنعت مواد غذایی و آشامیدنی
مدل مخاطرهی نسبی کاکس
2013
07
23
151
178
https://jte.ut.ac.ir/article_35172_84cbfc01db95e4add92eb06a5b0685d5.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
آیا بحران مالی جهانی به بازار سهام تهران سرایت کرد؟
غلامرضا
کشاورز حداد
سپهر
مقاره عابد
بحران مالی 2008 آمریکا، در نیمهی دوم سال 2008 موجب کاهش بازده و افزایش تلاطمهای شاخصهای بازارهای بینالمللی سهام شده است، ولی اثر سرایت آن در بازار سهام ایران همواره مورد بحث و مناقشه بوده است. تحریمها و محدود بودن جریان گردش سرمایهی بینالمللی به بازار سهام ایران، شرایط منحصر به فردی را در این بازار به وجود آورده است. در این پژوهش اثر سرایت بحران جهانی از مسیر شاخصهای بینالمللی S&P500 و FTSE100 برشاخص کل قیمت بازار سهام تهران، شاخصهای صنعت و واسطهگری مالی و شاخص بازار اول و دوم بازار سهام تهران، با استفاده از آزمون سرایت DFGM[1] بررسی میشود. نتایج پژوهش نشان میدهد که بحران جهانی به شاخص کل قیمت بازار سهام تهران سرایت کرده است. همچنین بحران شاخصهای صنعت و بازار اول را تحت تأثیر خود قرار داده و موجب کاهش ارزش این شاخصها شده، ولی بر شاخصهای واسطهگری مالی و بازار دوم بی تأثیر بوده است.
طبقهبندی JEL : C01, G01, G15
بازارهای سهام
بحران مالی
آزمون سرایت DFGM
آزمون عوامل نهان
روش گشتاورهای تعمیم¬یافته
2013
07
23
179
199
https://jte.ut.ac.ir/article_35173_5d2ebe6370ba680f01d57a38549bb580.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1392
48
2
بررسی اثر ساختار سنی جمعیت بر رشد اقتصادی ایران
غلام رضا
محمدپور
رسول
بخشی دستجردی
سمیه
جعفری
هاجر
اثنی عشری
در این مطالعه با توجه به اهمیت نقش جمعیت در رشد اقتصاد، به بررسی اثر ساختار سنی جمعیت بر رشد اقتصادی کشور پرداخته شده است. برای رسیدن به نتایج تجربی از روش خودتوضیحی با وقفههای گسترده[1] استفاده شده است. دورهی زمانی شامل سالهای 1388-1345 میباشد. متغیرهای مستقل شامل درآمد سرانه، نرخ رشد جمعیت 64-15 سال، نرخ رشد جمعیت و نرخ تعداد شاغلان با تحصیلات عالی میباشند. همچنین از شاخص امید به زندگی به عنوان متغیری که میتواند بر پسانداز، بهرهوری و سرمایهی انسانی اثرگذار باشد، بهعنوان یکی دیگر از متغیرهای مستقل استفاده شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل تجربی مطابق انتظارات تئوریکی و تجربی میباشد، بهطوریکه اثر نرخ رشد کلی جمعیت و نرخ رشد جمعیت فعال بر روی نرخ رشد درآمد سرانه، منفی است و بقیهی متغیرها اثر مثبت و معنیداری بر رشد اقتصادی کشور در بلندمدت دارند.
طبقهبندی JEL: J11 ,O40, C10
جمعیت
ساختار سنی جمعیت
سرمایهی انسانی
امید به زندگی
رشد اقتصادی
خودتوضیحی با وقفههای گسترده
2013
07
23
201
224
https://jte.ut.ac.ir/article_35174_6f68d0443849efe35d6fca01d17c81a2.pdf