2024-03-29T01:26:35Z
https://jte.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=9732
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
بررسی تأثیر موافقت نامه های بین المللی بر کیفیت محیط زیست از کانال سرمایه گذاری مستقیم خارجی با رهیافت الگوی CGE: مطالعه موردی توافق برجام
رضا
اخباری
سید عبدالمجید
جلایی اسفندآبادی
مهدی
نجاتی
مینا
جوادی نیا
جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی به عنوان منبعی برای تأمین موجودی سرمایه داخلی، تنها در سایه روابط گسترده بین المللی و ثبات اوضاع سیاسی و اقتصادی داخلی ممکن میشود. در این راستا، انتظار بر آن است که انعقاد توافقنامههای بین المللی بستر لازم جهت ورود سرمایه های خارجی و به دنبال آن سرریزهای تکنولوژیکی را مهیا کند که در نهایت رشد اقتصادی را رقم زند. نظریه های مرتبط با اقتصاد محیط زیست نشان می دهند که فرآیند فوق می تواند با کاهش کیفیت محیط زیست همراه باشد، در این مطالعه اثرات زیستمحیطی و اقتصادی ورود سرمایه های خارجی و بهبود بهره وری کل طی شش سناریو در چهارچوب الگوی تعادل عمومی GTAP-E مورد ارزیابی قرار گرفته است. حل الگو نشان می دهد که ورود FDI در شرایطی که سرریز تکنولوژیکی اندک و تغییرات بهره وری ناچیز باشد، میتواند در قالب فرضیه پناهگاه آلودگی و همچنین در قسمت صعودی منحنی زیستمحیطی کوزنتس تفسیر شود؛ یعنی ورود FDI تنها به شکل انتقال سرمایه فیزیکی و به بیانی در قالب کارخانه های آلاینده صورت می گیرد و رشد اقتصادی با افزایش انتشار کربن همراه می شود. در نهایت نتایج بر اهمیت بالای سرریز تکنولوژی همراه با FDI در بهبود کیفیت محیط زیست تأکید دارد. طبقه بندی JEL: C68، D58، Q58
GTAP-E
تعادل عمومی قابل محاسبه
CGE
FDI
برجام
2019
12
22
787
819
https://jte.ut.ac.ir/article_74162_09bb96a4abf06412a33426afc249e6a0.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
تحلیل اثرات اصلاح مالیاتهای زیست محیطی و ساختار مخارج دولت بر رشد اقتصادی و رفاه: رویکرد الگوی تعادل عمومی
حجت
ایزدخواستی
عباس
عرب مازار
علیرضا
خواجه
هدف اصلی برنامههای رشد و توسعة اقتصادی در هر کشور، افزایش سطح استاندارد و رفاه جامعه است؛ اما فعالیتهای اقتصادی از طریق انتشار آلودگی اثری منفی بر رفاه دارد. بنابراین، اعمال مالیات های زیست محیطی از طریق کنترل آلودگی و کاهش بار مالیاتی عوامل تولید به همراه تغییر در ساختار مخارج دولت بر رشد اقتصادی و رفـاه اثرگذار است. بر این اساس، در این پژوهش با تعمیم الگوی لوکاس (1988)، به بررسی اثرات اصلاح مالیات های زیست محیطی و ساختار مخارج دولت بر رشد اقتصادی و رفاه در چارچوب یک الگوی تعادل عمومی پرداخته می شود. نتایج حاصل از تحلیل های نظری و تجربی بیانگر این است که سیاست های اصلاحات مالیاتی به همراه تغییر در ساختار مخارج دولت در حوزه آموزش و ممانعت از انتشار آلاینده ها بر تخصیص منابع و رفاه در بلندمدت اثرگذار است؛ اما دامنه اثرات آن بر رشد اقتصادی و رفاه تغییر میکند و بستگی به پارامترهای مدل دارد. طبقه بندی JEL: H23، I38، C02
اصلاح مالیاتی
رشد درونزا
سرمایه انسانی
آلودگی
رفاه
2019
12
22
821
846
https://jte.ut.ac.ir/article_74411_3d98661885f1cbc5be7af1e1f2dcde42.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
ورود به بازار کالاها و خدمات مکمل در یک کشور خارجی با وجود اثرات شبکه
معصومه
پاشا زانوسی
کیومرث
شهبازی
ورود به بازار کالاهای مکمل علاوه بر افزایش سود تولیدکنندگان، مطلوبیت مصرفکنندگان را هم افزایش میدهد. همچنین وجود اثرات شبکه در این بازارها عاملی تأثیرگذار برای ورود تولیدکنندگان و انگیزه مصرفکنندگان جهت استفاده بیشتر از این نوع کالاها میباشد. پژوهش حاضر یک مطالعه تئوریک است که به کمک نظریه بازی سه مرحلهای مدلی برای چگونگی ورود به بازار خارجی کالاهای مکمل با در نظر گرفتن اثرات شبکهای این کالاها در بازار خارجی طراحی، حل و تحلیل شده است. در مرحله اول بنگاه واردشونده استراتژی ورود را انتخاب میکند، در مرحله دوم بنگاهها با تشکیل تابع سود، قیمتها را تعیین کرده و در مرحله سوم، مصرفکنندگان با مشاهده همه قیمتها تصمیم میگیرند چه کالایی را خریداری کنند. نتایج نشان میدهند درصورتیکه هزینههای ثابت ورود کمتر از هزینههای ثابت صادرات، درجه مکملی کالاهای بنگاه بیشتر از هزینههای متغیر صادراتی و اثر شبکه بالا باشد، این بنگاه میتواند ورود آسانتری به بازار خارجی داشته و با جذب اکثریت مصرفکنندگان بازار خارجی، سود خود را حداکثر کند. همچنین بنگاه واردشونده میتواند با اجرای فروضی که در قضایای این پژوهش بیان شدهاند، استراتژی که قصد ورود به بازار کالای مکمل را دارد، با اجرای فروضی مشخص میگاه محلی در آن بازار سهیم میورود مستقیم را انتخاب کرده و با در نظر گرفتن اثرات شبکه و درجه مکملی قوی برای کالاهای خود، بازار خارجی را تسخیر کند. طبقهبندی JEL: P33, F1, C7, L1, D4
کالاهای مکمل
بنگاه
بازار
اثرات شبکه
نظریه بازی
2019
12
22
847
873
https://jte.ut.ac.ir/article_74170_1a826bb79f0dba2f09e72ef791776d08.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
تحلیل رابطه نابرابری منطقهای و توسعه اقتصادی در ایران: رویکرد دادههای تابلویی فضایی
زهرا
دهقان شبانی
ابراهیم
هادیان
جمال
نگهداری
نابرابریهای منطقهای و عدم تعادل در ساختار فضایی مناطق از جمله پدیدههایی است که اغلب کشورها و به ویژه کشورهای در حال توسعه با آن روبرو بوده و هستند. از آثار نابرابری منطقهای، گسترش رشد و توسعه در برخی مناطق، ایجاد و تشدید نابرابریهای فاحش درآمدی و رفاه اجتماعی بین مناطق گوناگون و عوارض سوء اقتصادی – اجتماعی است. در این مقاله به تحلیل رابطه بین نابرابری منطقهای و رشد اقتصادی در بین استانهای کشور ایران پرداخته و در پی پاسخ به این سوال است که، آیا ارتباط U معکوس بین نابرابری منطقهای و توسعه، بین مناطق وجود دارد؟ به منظور پاسخ به این سوال، ابتدا با استفاده از شاخص ویلیامسون، نابرابری منطقهای محاسبه و سپس مدل اقتصاد سنجی در چارچوب دادههای تابلویی پویای فضایی جهت بررسی رابطه نابرابری منطقهای و توسعه اقتصادی بین مناطق 5 گانه کشور در سالهای 1380-1394 طراحی، که با استفاده از تکنیک گشتاور تعمیم یافته سیستمی در دادههای تابلویی فضایی برآورد گردیده است. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان میدهد که ارتباط نابرابری منطقهای و توسعه اقتصادی به شکل U معکوس میباشد و این امر بیانگر افزایش نابرابری در مراحل اولیه توسعه مناطق بوده، سپس به دنبال افزایش روند توسعه در این مناطق، نابرابری کاهش یافته است.
نابرابری منطقهای
رشد منطقهای اقتصاد
دادههای تابلویی پویای فضایی
2019
12
22
875
890
https://jte.ut.ac.ir/article_74169_73848fc1f8d30a84eea34ff457006e7b.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
تأثیر جذب سرریز فناوری و کارآفرینی بر پیچیدگیاقتصادی
ابوالفضل
شاه آبادی
طیبه
چایانی
پیچیدگی اقتصادی از عوامل اصلی رشد و توسعه اقتصادی است. ازاینرو بررسی عوامل مؤثر بر پیچیدگی اقتصادی از مهمترین زمینههای مطالعاتی اقتصاددانان میباشد. شاخص پیچیدگی اقتصادی سنجش ویژگیهای محصولات تولیدی سیستمهای اقتصادی در سطح کشورها است. همچنین، این شاخص به دنبال تبیین دانش انباشته شده در جمعیت یک کشور میباشد (شبکههایی که توسط مردم شکل میگیرند) که نتیجه آن در ترکیب صنعتی کشورها قابلمشاهده است. هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر جذب سرریز فناوری و کارآفرینی بر پیچیدگی اقتصادی است. برای این منظور از یک نمونه کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی طی دوره زمانی 2016-2008 با استفاده از رویکرد گشتاورهای تعمیمیافته (GMM) دومرحلهای بهره گرفته شده است. نتایج برآورد مدل موردنظر نشان میدهد جذب سرریز فناوری، تأثیر مثبت و بیمعنی و کارآفرینی تأثیر مثبت و معنیداری بر پیچیدگی اقتصادی داشته است. بر اساس نتایج پژوهش، آزادی اقتصادی و شاخص رقابتپذیری جهانی تأثیر مثبت و معنیداری بر پیچیدگی اقتصادی کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی دارد. طبقهبندی JEL: O32،O34، P45
پیچیدگی اقتصادی
جذب سرریز فناوری
کارآفرینی
GMM
2019
12
22
891
916
https://jte.ut.ac.ir/article_74410_0602273fee0f3091e3850c6b35940da1.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
اثر نامتقارن تورم بر جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی در ایران
قادر
صفرزاده
حسن
خداویسی
امروزه بسیاری از کشورهای جهان بهواسطه کمبود منابع داخلی برای سرمایهگذاری، تمایل شدیدی به جذب سرمایههای خارجی پیدا کردهاند. شواهد تجربی نشان میدهد عوامل مختلفی بر جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی تأثیرگذار هستند. تورم بهعنوان یکی از عوامل اقتصادی میتواند تأثیر مستقیمی بر روی جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی داشته باشد. بهدلیل اهمیت این مسأله، مطالعه حاضر تلاش دارد آثار کوتاهمدت و بلندمدت نامتقارن تکانههای افزایشی و کاهشی نرخ تورم در ایران را بر روی سرمایهگذاری مستقیم خارجی با دادههای سالانه دوره زمانی (2016-1970) و با استفاده از مدل خودرگرسیون با وقفههای توزیعی غیرخطی (NARDL) بررسی کند. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که در کوتاهمدت و بلندت مدت تکانههای افزایشی و کاهشی نرخ تورم به ترتیب اثر منفی و اثر مثبت بر روی جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی دارند. همچنین آثار تکانههای کاهشی نرخ تورم بر افزایش جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی بیشتر از آثار تکانههای افزایشی آن بر کاهش جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی است. اثر سایر متغیرهای استفاده شده در مدل نیز به این صورت است که در بلندمدت متغیرهای مخارج دولتی و تعرفه گمرکی اثر منفی و متغیرهای تولید ناخالص داخلی، نرخ ارز (نرخ دلار)، نسبت نیروی کار به جمعیت و درجه باز بودن اقتصاد اثر مثبت بر روی جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی دارند. طبقهبندی JEL: F21, C130
مدل خودرگرسیون با وقفههای توزیعی غیرخطی
تورم
سرمایهگذاری مستقیم خارجی
2019
12
22
917
945
https://jte.ut.ac.ir/article_74172_04e7503399e4ed3ca83bfd60d04d32db.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
تحلیل اثرات متغیرهای اقتصادی بر تعداد گردشگران بینالمللی وارد شده به ایران، با تأکید بر رشد اقتصادی و اشتغال (1396-1368)
فرشته
قائمی
کریم
آذربایجانی
نعمت الله
اکبری
کمیل
طیبی
گردشگری یکی از بزرگترین صنایع در دنیاست که از مهمترین عوامل اشتغالزایی بوده و برای سرمایهگذاری منجر به رشد، انگیزۀ زیادی را به وجود آورده است. بر این اساس، پژوهش حاضر با کمک سیستم معادلات همزمان و پس از تعیین وضعیت شناسایی معادلات بهصورت «بیش از حد مشخص»، نتایج را با استفاده از شیوۀ 3SLSبرآورد کرده است. نتایج نشان میدهد که 1 درصد افزایش در GDP جهانی، تعداد گردشگران ورودی به ایران را 87/2 درصد کاهش خواهد داد. همچنین 1 درصد افزایش در GDP ایران سبب افزایش 28/4 درصدی تعداد گردشگران ورودی به کشور خواهد بود. با افزایش نرخ ارز به میزان 1 درصد نیز، 6/0 درصد به بازدیدکنندگان از ایران افزوده شده است. از سوی دیگر با مساعد بودن سیاستهای دولت برای گردشگری، 31/0 درصد به تعداد گردشگران وارد شده به کشور افزوده شده است. پیرامون اثر گردشگری بر رشد اقتصادی هم با 1 درصد افزایش تعداد گردشگران بینالمللی ورودی، رشد اقتصادی 15/0 درصد افزایش خواهد یافت. در مورد اثر متغیر گردشگری بر اشتغال هم با 1 درصد افزایش در تعداد گردشگران بینالمللی، اشتغال به میزان 05/0 درصد افزایش می یابد. طبقهبندی JEL:L83، O47، E24، C32
گردشگری
رشد اقتصادی
اشتغال
صادرات
معادلات همزمان
2019
12
22
947
963
https://jte.ut.ac.ir/article_74173_e8833d6ad0fd09e501c57fc7e9786f3e.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
اثرات طول دوره بیکاری، بیمه بیکاری و مهارت آموزی بر دستمزد
زهرا
دشت بزرگی
غلامرضا
کشاورز
خسرو
پیرایی
هاشم
زارع
بر پایه مطالعات تجربی و تئوریهای اقتصاد بازار کار، طول دوره بیکاری، مهارتآموزی و دریافت بیمه بیکاری از ویژگیهای توضیحدهنده دستمزد نیروی کار است. با افزایش طول دوره بیکاری فرد، احتمال انتخاب شغل با دستمزد کمتر، بیشتر میشود. از سوی دیگر، با افزایش سرمایه انسانی و بهبود مهارتهای فردی بهدلیل شرکت در دورههای آموزشی، امکان دستیابی فرد جویای کار آموزش دیده به شغل با دستمزد مناسب فراهم میشود، اما بیمه بیکاری اثر دوگانه دارد، از یکسو دوره دریافت بیمه بیکاری برای فرد جویای کار فرصتی برای جستجوی طولانیتر برای یافتن شغلی با دستمزد مناسب است و از سوی دیگر ممکن است با دریافت بیمه بیکاری، فرد از تلاش خود برای یک شغل بهتر بکاهد. این مطالعه به بررسی اثرات این متغیرها بر دستمزد افراد جویای کار بهکار گمارده شده در طی سالهای 1393-1394 با استفاده از روش رگرسیون خطی میپردازد. نتایج نشان میدهد که بین مهارتآموزی و دستمزد رابطه مثبت معنیدار وجود دارد. ارتباط طول دوره بیکاری بر دستمزد همسو با نظریه پیشین و منفی است و دریافت بیمه بیکاری بر دستمزد اثر معنیداری ندارد. همسو با یافته رایج در ادبیات مرتبط، نتایج حاصل از تخمین ضرایب مدلها با بهکارگیری متغیرهای ابزاری نسبت به روش حداقل مربعات معمولی، بزرگتر و اثرات آن بر دستمزد معنیدار است. طبقهبندی JEL: J64، J65، J68، J31
دستمزد
بیمه بیکاری
طول دوره بیکاری
مهارت آموزی
2019
12
22
965
993
https://jte.ut.ac.ir/article_74174_1ec590cd1c029c679c906e97cdd4e708.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
تأثیر نااطمینانی سیاستهای اقتصادی بر بیکاری و کارآفرینی در اقتصاد ایران، رویکرد سیستم معادلات همزمان
حسین
صمصامی
احمد
ابراهیم نژاد
نااطمینانی نسبت به سیاستهای اقتصادی موجب میشود که فعالان اقتصادی نتوانند چشمانداز روشن و شفافی از آینده ترسیم کنند، لذا افزایش نااطمینانی سیاستهای اقتصادی موجب کاهش سرمایهگذاری در بخشهای مولد اقتصادی، رکود اقتصادی و در نتیجه افزایش نرخ بیکاری خواهد شد. رکود اقتصادی همراه با چشماندازهای بدبینانه در سرعت بهبود اقتصادی، انتظار کارآفرینی موفق را محدود خواهد کرد. در این مطالعه تأثیر نااطمینانی سیاستهای اقتصادی بر بیکاری و کارآفرینی در اقتصاد ایران طی دورهی 1345-1395 با استفاده از سیستم معادلات همزمان و روش GMM مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج این بررسی نشان میدهد که افزایش نااطمینانی سیاستهای اقتصادی (در خصوص سیاستهای مالی، پولی و درآمدی) موجب افزایش نرخ بیکاری شده، درحالیکه افزایش نااطمینانی سیاستهای اقتصادی (در خصوص سیاستهای مالی، درآمدی و ارزی) کاهش نرخ کارآفرینی را درپی داشته است. بر این اساس میتوان به دولت پیشنهاد کرد که بهمنظور کاهش بیکاری و افزایش کارآفرینی از طریق شفافیت سیاست و ثبات بیشتر، نااطمینانی نسبت به سیاستهای اقتصادی خود را به حداقل برساند. طبقهبندی JEL: J00, L00, M2
واژههای کلیدی: نااطمینانی
سیاستهای اقتصادی
نرخ بیکاری
نرخ کارآفرینی
سیستم معادلات همزمان
روش GMM
2019
12
22
995
1016
https://jte.ut.ac.ir/article_74175_5d17a60eef986abcbba7d6511bbb2282.pdf
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
J. Econ. Res.
0039-8969
0039-8969
1398
54
4
بررسی تأثیر زیرساخت ها بر توسعه انسانی در ایران
خالد
احمدزاده
شعله
نصری
در این مطالعه، تأثیر زیرساختها بر توسعه انسانی در ایران طی بازهی زمانی 1395-1369 با تکیه بر مدل خودرگرسیونی با وقفههای توزیعی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که زیرساختهای اجتماعی، انرژی و بانک در دورههای کوتاهمدت و بلندمدت تأثیرات مثبت و معناداری بر توسعه انسانی دارند. زیرساختهای آب و حملونقل در زمان جاری تأثیر مثبت و معناداری دارند، اما در وقفهی اول در جهت کاهش توسعه انسانی عمل کردهاند و تأثیر کاهشی زیرساخت آب بیمعنی میباشد. در بلندمدت، باوجود تأثیرپذیری مثبت و معنادار توسعه انسانی از زیرساخت آب، روند تأثیرگذاری زیرساخت حملونقل بر توسعه انسانی کاهشی و معنادار است. در بلندمدت تأثیرات منفی و معنادار زیرساخت ارتباطات بر توسعه انسانی اندکی بیشتر از کوتاهمدت است، بنابراین در راستای نتایج بهدست آمده، ارتقای کیفیت به موازات کمیت زیرساختهای با تأثیرات مثبت و بازنگری در سیاستگذاریهای مرتبط به زیرساختهای با تأثیرات منفی توصیه میشود. طبقهبندی JEL: O15،O18 ، I30
زیرساخت
توسعه انسانی
مدل خودرگرسیونی با وقفههای توزیعی
ایران
2019
12
22
1017
1042
https://jte.ut.ac.ir/article_74176_b6c29ea30c3f7258efc7a8075b8712d2.pdf