برآورد شاخص مقیاس هم‌ارز برای خانوارهای ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد پژوهشکدة پولی و بانکی بانک مرکزی

2 اقتصاددان صندوق بین‌الملل پول

چکیده

در مطالعات اقتصاد رفاه، اقتصاد فقر و نیز سیاست‌گذاری‌های رفاهی، از آنجا که بُعد خانوارهای گوناگون متفاوت است، نمی‌توان مخارج کل خانوارها را بدون درنظرگرفتن بعد خانوار بررسی کرد. یک راه ساده برای منظورکردن بعد خانوار در تحلیل رفاه استفاده از مخارج سرانة خانوار است، اما استفاده از مخارج سرانه عملاً صرفه‌جویی‌های نسبت به ‌مقیاس را در مخارج خانوار نادیده می‌گیرد. از آنجا که اعضای خانوار می‌توانند در مصرف بسیاری از کالاها و خدمات تا حدی با هم شریک شوند، هزینه‌های حفظ سطح رفاه خانوار، به ‌نسبت یک به یک با تعداد اعضای خانوار، افزایش نمی‌یابد. در حقیقت، درنظرگرفتن مخارج سرانة خانوار متغیری تورش‌دار است و رفاه خانوارهای بزرگ‌تر را نسبت به رفاه خانوارهای کوچک‌تر کم‌تر از حد واقعی آن برآورد می‌کند. «مقیاس هم‌ارز»، راه‌حل مناسبی برای این مسئله است و شاخصی برای مقایسة رفاه میان خانوارها با تعداد اعضای متفاوت فراهم می‌آورد. مقیاس هم‌ارز بیانگر این است که با افزایش بعد یک خانوار چه میزان مخارج اضافی نیاز است تا آن خانوار به رفاهی برابر با رفاه یک خانوار مرجع (خانوار 1 نفره) دست یابد. بر اساس بررسی انجام‌شده، مطالعه‌ای در ایران برای برآورد مقیاس هم‌ارز انجام نگرفته است. هدف مطالعة حاضر برآورد مقیاس هم‌ارز برای خانوارهای شهری ایران، بر اساس برآورد تابع رفاه خانوار، با توجه به ویژگی‌های مختلف خانوار است. بر این اساس، شاخص مقیاس هم‌ارز برای خانوارهای 2 - 6 نفره، مبتنی بر داده‌های درآمد – مخارج 15010 خانوار شهری ایران، در سال 1386 محاسبه شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که شاخص مقیاس هم‌ارز در سطوح درآمدی مختلف، متفاوت است و همراه با افزایش درآمد نسبی خانوار افزایش می‌یابد.
طبقه‌بندی JEL: I30, I31, I39.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimation of Equivalence Scale Index for Iranian Households

نویسندگان [English]

  • Hamid Zamanzadeh 1
  • Asghar Shahmoradi 2
1 Researcher of Monetary and Banking Research Academy (MBRA)
2 IMF Economist
چکیده [English]

In welfare economic studies, because of the differences among households scale, we cannot consider household expenditures without attention to this factor. A simple method to consider household scale in welfare analysis is the usage of the per capita expenditure. But, the usage of per capita expenditure ignores economies of scale. In fact, per capita expenditure is a biased variable, and undervalues the welfare of populous households. The Equivalence Scale is an appropriate solution for this problem and presents an index for welfare comparison among households with different scales. This paper tries to estimate the equivalence scale for Iranian urban households. It calculates Equivalence scale index for Iranian households with 2 up to 6 members. Income-expenditure data for 15010 urban households in 1386 is used. The results show that Equivalence Scale index in various income levels is different. In addition, it increases with the increase of relative income.
 JEL Classification: I30, I31, I39

کلیدواژه‌ها [English]

  • Expenditure
  • Household
  • equivalence scale
  • Utility
  • welfare