بهبود توزیع درآمد در مناطق شهری ایران (رویکرد تعیین کانون های سیاست گذاری براساس گروه های شغلی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای اقتصاد شهری و منطقه ای دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

در مطالعه حاضر شاخص اتکینسون، زنگا و ضریب جینی برای استان‌های ایران به تفکیک گروه‎های شغلی مورد بررسی قرارگرفته؛ زیرا  کاهش نابرابری از ﻣﺴﺎﺋﻞ مهم اﻗﺘﺼﺎدی– اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ بوده و نابرابری منطقه­ای از موانع مهم و مؤثر در مسیر رشد و توسعه هر منطقه است؛ بنابراین توجه به اقتصاد منطقه‌ای و شناخت ویژگی‌های جزئی هر استان، امکان برنامه‌ریزی بهتر را جهت تحقق اهداف توسعه فراهم می‌کند. در این راستا محاسبه معیارهای اندازه‌گیری نابرابری حائز اهمیت می‌باشد. با توجه به اینکه ضریب جینی و شاخص زنگا از ابزارهای آماری برای اندازه‌گیری نابرابری بوده و شاخص اتکینسون برگرفته از رفاه اجتماعی افراد است، آثار توزیع درآمد در دو بعد مختلف سنجیده شده است. بدین منظور از داده‌های طرح درآمد- هزینه خانوار مرکز آمار ایران طی دوره 1392-1398 استفاده‌ شده است. همچنین تلاش شده است تا با بهره‌گیری از رویکرد اقتصاد منطقه‌ای ضریب مکانی تصویر واقعی‌تری از نقش نابرابری بین مناطق در ایجاد و تشدید نابرابری در مناطق شهری ایران ارائه شود. درنتیجه گروه شغلی هدف برای بهبود هرچه بیشتر نابرابری بر مبنای رویکرد ضریب مکانی در مناطق شهری هریک از استان‌ها، مشخص شده است. براین اساس در بیشتر استان­ها گروه‎های شغلی «مدیران» و «کارمندان» نسبت به سایر گروه‌های شغلی از وضعیت توزیع درآمد مناسب‌تری برخوردار بوده و گروه‌های شغلی «متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات و رانندگان» و «کارگران ساده» در بیشتر استان‌ها نسبت به سایر گروه‌های شغلی وضعیت بغرنج‌تری داشته است (البته به علت بهینه نبودن داده­ها در سطح استان، بهتر است نتایج با احتیاط مدنظر قرار گیرد) و برمبنای شاخص ضریب مکانی باید به‌عنوان گروه‌های شغلی هدف در اولویت بهبود وضعیت توزیع درآمد قرار بگیرند. 
طبقه‌بندی JEL: D33، D31، D63، D30

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Improving Income Distribution in Urban Areas of Iran (Approach to Determining Policy Centers Based on Occupational Groups)

نویسندگان [English]

  • Elham Heshmati Dayari 1
  • Sohrab Delangizan 2
  • Mohammadsharif Karimi 2
1 Ph.D. Student in Urban and Regional Economic, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Associate Professor of Economics, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

The study analyzed inequality in Iran's provinces using the Atkinson index, Zanga index, and Gini coefficient based on occupational groups. Reducing inequality is an essential economic and social issue, and regional disparities impede growth and development of any region. Focusing on each province's regional economy can lead to better development planning. Therefore, the calculation of inequality is required. Considering that the Gini coefficient and the Zanga index are statistical tools for measuring inequality and the Atkinson index is derived from the social welfare of individuals; therefore, the effects of income distribution in society in two dimensions have been measured. For this purpose, the study used cost and income data of urban households in Iran from 2013-2019. The Location Quotient approach is used to determine each province's target occupational group to understand regional inequality better and improve it as much as possible. Accordingly, the "managers" and "employees" have a better income distribution than other occupational groups in most provinces. On the other hand, compared to other occupational groups, in most provinces, the "operators and assemblers of machinery, and drivers" and "simple workers" have a more challenging situation. Thus, they should prioritize the target occupational groups to improve income distribution.
JEL Classification: D33, D31, D63, D30

کلیدواژه‌ها [English]

  • Income distribution
  • Gini coefficient
  • Atkinson index
  • location Quotient
  • Iran

مراجع

  1. ابونوری، اسمعیل و فرید رضا ایرجی (1381). ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آﻣﺎری ﺗﻮزﯾﻊ درآﻣﺪ در اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﺎ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر (1380 – 1350). مجله برنامه‌وبودجه، 84، 82-59.
  2. آقا محمدی، سیده نرگس، غلامعلی حاجی، هادی غفاری و پیمان غفار آشتیانی (1399). سنجش مزیت نسبی فعالیت‌های اقتصادی در استان‌های کشور بر اساس رهیافت ضریب مکانی. فصلنامه علمی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 10(4):40، 51-35.
  3. بهشتی، محمد باقر، محمدزاده، پرویز و جمشیدی، عذرا (1397). بررسی نابرابری توزیع درآمد میان استان‌های ایران با استفاده از رویکرد تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 26(1): 85، 109-150.
  4. پروین، سهیلا (1385). نقش انواع درآمدها در نابرابری توزیع درآمد در ایران.مجله تحقیقات اقتصادی 41(4)، 130-111.
  5. حسینی، سیدشمس الدین (1394). توزیع درآمد در ایران با استفاده از شاخص‌های جینی و اتکینسون در سال‌های 92-1380. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 23(2): 74، 74-55.
  6. حیدری، حسن و صالحیان صالحی نژاد، زهرا (1393). نابرابری درآمدی، تهدیدی برای سلامت جامعه: ارزیابی مجدد رابطه توزیع درآمد و سلامت در ایران با رویکرد نوین. فصلنامه رفاه اجتماعی، ، 14:53، 36-7.
  7. خیری، محمد، دهباشی، وحید و اسماعیل پورمقدم، هادی (1397). تحلیل اثر نابرابری درآمد بر کیفیت محیط‎زیست در ایران (با ارائه یک مدل کاربردی در برنامه‌ریزی محیطی). فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 10(2): 31-7.
  8. رنجبر فلاح، محمدرضا و داودی، پدرام (1392). تجزیة نابرابری: مطالعة موردی مناطق شهری و روستایی استان تهران طی دورة 1379-1386. مجله تحقیقات اقتصادی، 48(4)، 90-71.
  9. زروکی، شهریار، محمد عبدی سید کلایی و آرمان یوسفی بارفروشی (1400). «تحلیل نقش بی‌ثباتی اقتصاد کلان بر نابرابری درآمد در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 21(4)، 66-37.
  10. زهره وند، برزو و خدابخشی، اکبر (1398) تأثیر نابرابری درآمد، رشد اقتصادی و نرخ ارز حقیقی در مخارج عمومی کشور. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 7، شماره ویژه، 94-72.
  11. دهقان شبانی، زهرا، هادیان، ابراهیم و نگهداری، جمال (1398). تحلیل رابطه نابرابری منطقه‌ای و توسعه اقتصادی در ایران: رویکرد داده‌های تابلویی فضایی. مجله تحقیقات اقتصادی،  54(4)، 890- 875.
  12. شریف کریمی، محمد ، سهراب دل انگیزان و الهام حشمتی دایاری (1397). رشد فقرزدا و نابرابری. نشر نور علم.
  13. محمدی، احمد و روناک شریعتی (1397). بررسی نقش نابرابری بین گروهی در نابرابری کل به روش حداکثر نابرابری: مطالعه موردی مناطق شهری و روستایی ایران. فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 5(2)، 198-177
  14. مداح، مجید (1388). تحلیل اثر فقر و نابرابری درآمدی بر جرم (سرقت) در سطح استان‌های کشور. پژوهشنامه اقتصادی، 11(42)، 323-303
  15. مهرگان، نادر و موسایی، میثم و کیهانی حکمت، رضا (1387). رشد اقتصادی و توزیع درآمد در ایران. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 7(28)، 77-57.
  16. نژاد عبداله، معصومه، غلامرضا محتشمی برادران، مهدی یعقوبی اول ریابی (1392). شاخص‌های توزیع درآمد در ایران. مجله اقتصادی، 13(9 و 10 )، 64-49.
  17. Atkinson, A. B. (1970). On the measurement of inequality. Journal of economic theory, 2(3), 244-263.
  18. Atkinson, T. (2015). Inequality. Cambridge, Mass.: Harvard University Press
  19. Bourguignon, F. (2004). The Poverty-Growth-Inequality Triangle. The World Bank Policy Research Working Paper (28102).
  20. Breau, S. (2015). Rising Inequality in Canada: A regional perspective. Applied Geography, 61: 58-69.
  21. Dorofeev, M.L. (2021b). Matrix of the evolution of state financial regulation of the economy. Banking 10: 14–20.
  22. Dorofeev, M.L. (2022). Interrelations between Income Inequality and Sustainable Economic Growth: Contradictions of Empirical Research and New Results. Economies 10: 44.
  23. Fan, S., Kanbur, R., & X. Zhang (2011). China’s Regional Disparities: Experience and Policy. Review of Development Finance, 1:47-56.
  24. Florence, S. (1943). Industrial Location and National Resources. National Resources Planning Board. Washing ton, 128-130.
  25. Kaulihowa, T., & Adjasi, C. (2018). FDI and income inequality in Africa. Oxford Development Studies, 46(2): 250-265
  26. Kuznets S. (1955). Economic Growth and Income inequality. the American Economic Review, 45(1): 1-28.
  27. Lazear, E., & Rosen S. (1981). Rank-Order Tournaments as Optimum Labor Contracts. Journal of Political Economy, 89: 841–64.
  28. Mirrlees, J.A. (1971). An Exploration in the Theory of Optimum Income Taxation. In The Review of Economic Studies. No. 2 (1971). Washington, DC: Oxford University Press, Review of Economic Studies, Ltd., 38, 175–208.
  29. Moller, S., Alderson, A. S., & Nielsen, F. (2009), Changing Patterns of Income Inequality in US Counties, 1970–20001. American Journal of Sociology, 114(4), 1037-1101.
  30. Muellbauer, J. (1974), Inequality measures, prices and household composition. The Review of Economic Studies, 493-504.
  31. Piketty, T., & Saez, E. (2003). Income inequality in the United States, 1913-1998. Quarterly Journal of Economics, 118 (1): 1–39
  32. Sailesh K. Jha, (1999). "Fecal policy, Income Distribution, And Growth", Asian Development Bank.
  33. Stiglitz, J. (2012). The price of inequality: How today’s divided society endangers our future. New York: W. W. Norton.
  34. Tsvetkova M., Wagner C., & Mao, A. (2018). The emergence of inequality in social groups: Network structure and institutions affect the distribution of earnings in cooperation games. PLoS ONE 13(7): e0200965.
  35. Shin Yeong, K. (2020). A new approach to social inequality: inequality of income and wealth in South Korea. The Journal of Chinese Sociology, 7:17.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 25 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 01 بهمن 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار