صنعت نفت ایران برای توسعة بخش‌های پائین و بالادستی، نیاز به سرمایه‌گذاری (حدود 50 میلیارد دلار تا سال 1400 ) دارد. گرچه با قیمت‌های بالای نفت در شرایط کنونی بخشی از این منابع مالی از فروش نفت قابل تامین است، اما به هر حال استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی به‌منظور جذب تکنولوژی و تسریع برنامه‌های سرمایه‌گذاری نیز ضروری به نظر می‌رسد. طی یک دهة اخیر، ایران تلاش کرده است که با معرفی قراردادهای بیع متقابل ، بخشی از سرمایة مورد نیاز و تکنولوژی مناسب را به خدمت صنعت نفت بگیرد. در این قراردادها، پرداخت‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و سود سرمایه‌گذاری طی یک دورة کوتاه، از محل فروش تولیدات آن پروژه انجام می پذیرد.
در این مقاله، جنبه‌های مختلف قرارداد بیع متقابل مورد تحلیل قرار می‌گیرد و مقایسه‌ای با شیوه مشارکت در تولید نیز انجام می‌شود. روش مدل سازی ریاضی شیوة قراردادهای بیع متقابل، شرایط بهتری را برای ارایة تحلیل‌های فنی و اقتصادی فراهم می‌کند. قرارداد بیع متقابل، به شیوة ریاضی فرمول بندی می‌شود، تا قابلیت مقایسة پذیری با دیگر شیوه‌های سرمایه‌گذاری را داشته باشد. هم‌چنین، از طریق مدل برنامه‌ریزی ریاضی، امکان بهینه سازی شرایط قراردادهای بیع متقابل، امکان پذیر می‌شود.
طبقه بندی JEL: D86.
)