کارکرد اقتصاد بازار در حل بیکاری ایران

نویسندگان

1 استاد دانشکدة اقتصاد – دانشگاه تهران

2 استادیار دانشکده اقتصاد،‌ دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

انفجار جمعیت ناشی از متولدین سال‌های 62-1358 و بروز و ظهور آن تحت عنوان عرضه نیروی کار در طی سال‌های 83-1368 سبب شد تا میزان عرضه نیروی کار از فرصت‌های شغلی به‌نحو چشمگیری پیشی گرفته و معضل بیکاری، بویژه در میان
اقشار تحصیل‌کرده و دانشگاهی با شتاب بالا گسترش یابد و سبب اتلاف منابع عظیم انسانی و رنج و فقر تعداد کثیری از جمعیت کشور شود.
در این مقاله تلاش بر این است تا اثربخشی سیاست‌ها و برنامه‌های کلان اقتصادی برگرفته شده از اندیشه‌های اقتصاد بازار بر معضل بیکاری در ایران مورد بررسی قرار گیرد زیرا بین تأکیدات نگرش اقتصاد بازار و سیاست‌های مورد نظر برنامه‌های اول، دوم، سوم و چهارم توسعه هم‌سویی مشاهده می‌شود.
نتیجه‌ای که از بررسی تطبیقی اندیشه اقتصاد بازار با اهداف و سیاست‌های پیش‌بینی شده در برنامه‌های توسعه ایران و بویژه برنامه سوم به‌دست آمد این بود که اهداف و ایده کلی حاکم بر بازار کار ایران، بر مبنای اقتصاد بازار طراحی شده، اما سیاست‌های اعمال شده در قالب مواد قانونی و تبصره‌های مربوط به‌اشتغال در برنامه‌های توسعه ایران به‌نقش و دخالت دولت برای ایجاد اشتغال تأکید دارد که این امر، به‌عدم‌تعادل بازار کار منجر می‌شود(مواد قانونی 48 تا 56 برنامه سوم توسعه).
از طرف دیگر کارکرد تجربی مدل نئوکلاسیک که از مدل‌های اساسی اقتصاد بازار است و شامل فرم خلاصه شده یک سیستم معادلات هم‌زمان در قالب الگوی خودتوضیح‌برداری VAR نامقید است، نشان داد که ضرایب متغیر‌های اثرگذار بر بازار کار ایران در عین معنی‌دار بودن اثربخشی اندکی در حل بیکاری داشته‌اند.
طبقه‌بندی JEL: J64

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

The first social, cultural and economic development plan in Islamic Republic of Iran (1368) is based on adjustment and reform structure. An increase of economic capacity, investment, economic growth and changes in protection policies were important goals of this plan. Therefore, privatization, decreasing the role of the state, price adjustment of goods and services, exchange rate adjustment and providing basis for competitive market, reducing subsides, export expansion and international trade liberalization were designed and followed in second and third plan.
Nowadays Iran's labor market has faced with disequilibrium crises. The population explosion of early revolution period (1358-62) and consequently the increase in labor market supply relative to employment opportunities in recent years resulted in employment problems and misery of labor class.
In this research it is tried to find out the effectiveness of macroeconomic policies, derived from the dominant view of free market economy on Iran's employment opportunities. It is argued that, although policy makers emphasized on free market theoretically, practically we have witnessed government interventions and increase in labor market regulations in different five-years plans (legal articles of 48 to 56, third development plan, shows this idea on the experimental part).
Neoclassic model, which is implemented with reduced form and stimulate equations in VAR, shows a significant effect of ECM with low speed of the short run equilibrium compared with the long run. The IRFs results illustrate that, by a shock in employment, supply of labor and wages have insignificant effects on employment, too. However, VDCs shows that the employment is the most important effective variables of employment fluctuations in the short run. But for the long run, the results indicate that the shares of effects of wage on employment, and labor and employment on employment fluctuations are 6%, 30% and 66%, respectively. In addition, the Dummy Variable of structural adjustment has positive and significant effect on employment.
Therefore, from the start of the first five-years plan(1368) up to now different planning theoretically were based on free market economy while in practice, policies and programs were dominated by government interventions and state regulations.
JEL classification: J64

کلیدواژه‌ها [English]

  • impulse response function
  • Labor Market in Iran
  • Market Economy – Co integration Techniques
  • Variance Decomposition