محاسبه رشد بهره‌وری کل عوامل به کمک مدل‎های ناپارامتری تحلیل پوششی داده‌‎ها؛ با یک مطالعه موردی در صنعت برق

نویسندگان

1 استادیار دانشکده ریاضی – دانشگاه علم و صنعت ایران

2 دانشجوی دکتری تحقیق در عملیات دانشکده ریاضی دانشگاه علم و صنعت ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد تحقیق در عملیات دانشکده ریاضی دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

بهره‌وری کل عوامل (TFP)، معیاری برای محاسبه ‎میزان بهره‌وری در یک سازمان است. این شاخص توصیف‎کننده روند تبدیل هزینه کل به درآمد کل است و لذا افزایش آن در یک سازمان می‎تواند منجر به پیشرفت در بازار رقابتی، بهبود عملکرد بخش‎های مختلف، نزدیک شدن هر‌چه بیشتر به اهداف برنامه‌ریزی شده، کاهش هزینه‌‎ها، افزایش درآمد، بهبود کیفیت تولید یا خدمات و غیره گردد.
در برنامه چهارم توسعه آمده است که همه دستگاه ‎های اجرائی مکلفند سهم ارتقای بهره‌وری در رشد تولید مربوطه را تعیین کرده و الزامات و راهکار‎های لازم برای تحقق آن‎ها را برای تحول کشور از یک اقتصاد نهاده محور به یک اقتصاد بهره‎ور محور مشخص نمایند، به‎طوری که سهم بهره‌وری کل عوامل در رشد تولید ناخالص داخلی(GDP) حداقل به 3/31 درصد و متوسط رشد سالیانه بهره‌وری نیروی کار، سرمایه و کل عوامل تولید به‎ترتیب به مقادیر حداقل، 5/3، 1 و 5/2 درصد برسد. لذا لزوم تعیین رشد بهره‎وری کل عوامل و عوامل تأثیرگذار بر آن، به منظور برنامه‌ریزی و ارائه راهکارهایی در جهت ارتقای بهره‌وری، با توجه به این قانون و موارد ذکر شده، کاملاً مشخص می‎شود.
این مقاله به جهت پوشش اهداف مذکور، روشی را با تلفیق مدل‎های ناپارامتری تحلیل پوششی داده‌‎ها (DEA) و شاخص رشد بهره‌وری تورنکوئیست ارائه می‎دهد که علاوه بر محاسبه رشد TFP، میزان تأثیر تغییرات کارایی و تغییرات تکنولوژی را در رشد مربوطه، در طول زمان و با وجود تنها یک واحد تصمیم‎گیرنده (DMU)، محاسبه می‌نماید.
این مقاله همچنین، به منظور بررسی دقیق‌تر موارد شرح داده شده، در یک مطالعه موردی در صنعت برق، به بررسی رشد TFP و عوامل موثر در رشد آن در طی سال‎های 1347 تا 1383 می‌پردازد.
طبقه‎بندی JEL : D4.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

Total Factor Productivity (TFP) as an index for calculating productivity level in an organization, describes the conversion procedure of total expenditure into total income. Therefore TFP growth will result improvements in market competition, production and services quality and performance, progress in planned targets, expenses reduction, incomes expansion and etc.
In order to evolue from an input oriented to productivity oriented economy, all administrations are bound to declare the portion of productivity growth in their respective production growth in the Fourth Development planning. Such that at the end of the Fourth planning the TFP portion in GDP growth has to reach 31.3%. Although an average growth of 3.5% in Labor, 1% in Capital and 2.5% in Total Factor have to be achieved annually during the Fourth planning. However, recognizing the sources of productivity growth for planning and deriving solutions is of great importance. In addition to TFP growth calculation, using a combination of non-parametric Data Envelopment Analysis (DEA) method and Tornquist productivity growth index, provide a decomposition of efficiency and technological changes quota in the respective TFP growth for one Decision Making Unit (DMU) in adjacent time periods. To examine the proposed method more accurately, in this study the TFP growth and effective factors through years (1347-1383) in Iran’s Electric Power industry has been analyzed.
JEL Classification : D24

کلیدواژه‌ها [English]

  • Data Envelopment Analysis
  • Electric Power Industry
  • Tornqvist Productivity Index
  • total factor productivity