روش شناسی اندازه‎گیری تجارت درون صنعت: یک مطالعة موردی برای صنایع کارخانه‎ای ایران

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه مازندران

چکیده

هدف اصلی مقالة حاضر، ارایة روش‎ها و پیشرفت‎های اخیر در اندازه‎گیری تجارت درون صنعت است. برای ارایة بحث کاربردی نیز میزان تجارت درون صنعت صنایع کارخانه‎ای ایران طی دورة زمانی 2003-1997 براورد و بررسی شده است. برای این منظور، داده‎های آمار تجارت خارجی ایران جمع‎آوری و پردازش شده و در چارچوب پیشرفت‎های اخیر، برای براورد شاخص‎های تجارت درون صنعت مورد استفاده قرار گرفته‎اند. بر اساس مبانی نظری، شاخص موزون گروبل و لوید و شاخص فونتاگن و فردنبرگ از مهم‎ترین شاخص‎های ایستا، و شاخص نسبی برولهارت و شاخص اظهر و الیوت از مهم‎ترین شاخص‎های پویا محسوب می‎شوند. نتایج تجربی مقالة حاضر، نشانگر سهم پایین ولی در حال رشد میزان تجارت درون صنعت در صنایع کارخانه‎ای کشور است. هم‎چنین، بخش مهمی از این تجارت درون صنعت به تجارت درون صنعت عمودی اختصاص دارد. میزان تجارت درون صنعت حاشیه‎ای نیز برای صنایع کارخانه‎ای کشور در سطح پایین، ولی در حال رشد قرار دارد. به‎عبارت دیگر، سهم قابل ملاحظه‎ای از تغییر تجارت خارجی صنعت کارخانه‎ای ایران به شکل بین صنعتی است. بدین‎ترتیب، به‎نظر می‎رسد در حال حاضر تجارت خارجی ایران اساساً مبتنی برمزیت نسبی ‎باشد. در مجموع، با توجه به افزایش مطالعات تجارت درون صنعت در داخل و هم‎چنین اهمیت پدیدة تجارت درون صنعت در توسعة صادرات غیرنفتی کشور، مقالة حاضر مهم تلقی می‎شود.
طبقه‎بندی JEL: F14,F17, F12

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Intra Industry Trade Measuring Methodology: A Case Study of Iran's Manufacturing Industry

چکیده [English]

The main purpose of this paper is to present methods and recent development in the literature of intra industry trade (IIT) measuring. The case study also is carried out for Iranian manufacturing industries during time period 1997-2003. For this, Iran's foreign trade data was collected, processed, and then used to estimate IIT indices with respect to recent literature developments in IIT measuring. Based on theoretical literature, Weighted Grubel and Loyd index and Fontagn'e & Freudenberg Trade types index are the most important static IIT indices. Furthermore, Briilhart index and Azhar & Elliott index are the most important dynamic IIT indices. Empirical results indicate low but increasing IIT in manufacturing industries of Iran. Furthermore, an important part of this IIT is devoted to Vertical Intra Industry (VIIT). Marginal IIT of Iran's manufacturing industries also is low but overwhelming. In other words, Iran's foreign trade change is mainly due to inter-industry trade. Thus, it seems that currently Iran's foreign trade is mainly based on comparative advantage. Generally speaking, this study is important due to increasing IIT studies and IIT importance for developing non oil exports for Iran.
JEL Classification: F12,F14,F17

کلیدواژه‌ها [English]

  • Briilhart Index
  • Intra Industry Trade (IIT) types Measuring
  • Iran's Manufacturing Industries
  • Static & Dynamic Index
  • Trade Types Index