یکپارچگی‌های اقتصادی برای اقتصاد ایران کاربرد تحلیل خوشه‎ای

نویسنده

استادیار گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان

چکیده

جهانی شدن فرایندی است که در مسیر آن مرزها رفته رفته از بین می‎روند و همزمان مبادلات بین‎المللی و تعاملات فرا ملی افزایش می‎یابند. تحول ساختاری در اقتصاد جهانی از مهم‎ترین تأثیرات فرایند مذکور است که موجبات افزایش وابستگی متقابل اقتصادی را فراهم آورده و شرایط احتیاج دهکده اقتصاد جهانی را تسهیل می‎کند. از جمله واکنش‎های انفعالی کشورها برای مقابله با پدیدة جهانی شدن، می‎توان به یکپارچگی‎های اقتصادی و ترتیبات اقتصادی، تجاری و منطقه‎ای اشاره کرد. کشور جمهوری اسلامی ‎ایران نیز با تکیه بر مزایای نسبی و توان‎مندی‎های مختلف اقتصادی، می‎تواند شرایط و فضای مقابله با روند جهانی شدن را اتخاذ کند و با کسب تجارب متفاوت از ترتیبات مختلف اقتصادی و منطقه‎ای، توان خود را برای حرکت در این مسیر افزایش داده و با شناخت بیشتر مزایای نسبی، موجبات رشد اقتصادی، افزایش حجم تجارت خارجی و رفاه اقتصادی را فراهم آورد.
در این مقاله، ضمن بررسی فرایند جهانی شدن اقتصاد و یکپارچگی اقتصادی با بهره‎گیری از الگوی جاذبه ، روش داده‎های تابلوئی و تحلیل خوشه‎ای ، یکپارچگی‌های اقتصادی و ترتیبات تجاری مناسب برای اقتصاد ایران براساس سه پارامتر اقتصادی تولید ناخالص داخلی، ساختار اقتصادی و جمعیت مورد بررسی قرار می‎گیرند.
نتایج مقاله نشان می‎دهد که یکپارچگی‎های اقتصادی بر اساس شاخص‎های اقتصادی مذکور، همگی حجم جریان‎های تجاری ایران را افزایش می‎دهند و تأثیرات معنی‎داری را بر جریان‎های تجاری دو جانبه و درجة باز بودن اقتصادی نشان می‎دهند. مطابق با این نتایج، یکپارچگی‎های اقتصادی حاصل شده از طریق کاربرد تحلیل خوشه‎ای، بر اساس شاخص‎های GDP و STR و POP، به‎ترتیب پتانسیل تجاری 153 درصد،99 درصد و 28 درصد برای کشور ایران به همراه می‎آورند.
طبقه‎بندی JEL: C33, F13, F15

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Economic Integrations for Iranian Economy Apply of Cluster Analysis

چکیده [English]

In the present time, phenomenon like globalization, regionalism and economic integration are the basic issues which bring many positive consequences to the world economy. Regionalism and economic integration are one of the ways that developing countries can adopt to collate the globalization process. To acknowledge their own abilities or, to settle the commercial and economic disputes in their regions by using their comparative advantages, and getting the inherent readiness to merge to the world economy with a longer process.
This paper, firstlly reviews the process of globalization, economic integration and their effects on domestic and international economies. Then recalls some evidences on this basis from Iran and examins the appropriate economic integration for the selected Middle East countries by using cluster analysis and utilizing the “ Generalized Gravity Model” and its estimation on “Panel Data” method. Generalized gravity model with Panel Data method, is done using variables such as GDP, economic structure, population, geographic situation, cultural contributions and per capita income.
The results show that economic integration on the base of indices GDP, STR and POP; globalization indicators could increase the volume of trade and create opportunities for more exports and imports. In the other words, the economic integration could increase trade potential of Iranian economy according to GDP, STR, and POP indicesly by 153 percent, 99 percent and 28 percent respectively.
JEL Classification: C33, F13, F15

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster Analysis
  • Economic Integration
  • Generalized Gravity Model
  • Globalization of economy
  • panel data