تحلیل مقایسه‎ای بهره‎وری عوامل تولید در زیر بخش‎های صنایع بزرگ ایران

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله با هدف بررسی بهره‎وری عوامل تولید در زیر بخش‎های صنایع بزرگ ایران، سعی شده است تا با استفاده از داده‎های آماری دورة 83-1350، روند و سطح بهره‎وری عوامل تولید (بهره‎وری جزئی و بهره‎وری کلی) در هریک از زیر بخش‎های صنایع بزرگ به تفکیک کد دو رقمی ISIC، مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. در این راستا به‎منظور، ارزیابی بهره‎وری جزئی عوامل تولید، از شاخص‎های بهره‎وری متوسط و بهره‎وری نهایی عوامل تولید بهره جسته شده و به‎منظور بررسی بهره‎وری کلی عوامل تولید، روش توابع تولید و الگوهای رشد مورد استفاده قرار گرفته است.
یافته‎های به‎دست آمده حاکی از وضعیت نسبتاً مطلوب بهره‎وری جزئی عوامل تولید در زیربخش‎های صنایع شیمیایی و صنایع فلزات اساسی در مقایسه با سایر زیربخش‎هاست اما درمورد زیر بخش‎های دیگر خصوصاً صنایع نساجی، پوشاک و چرم و صنایع چوبی و محصولات چوبی وضعیت نگران کننده به نظر می‎رسد. هم‎چنین مطالعة بهره‎وری کلی عوامل تولید در قالب تخمین توابع تولید زیر بخش‎های صنایع بزرگ، حاکی از این است که بیشترین نرخ رشد بهره‎وری کلی عوامل تولید به‎ترتیب به زیر بخش‎های صنایع ماشین‏آلات. تجهیزات، ابزار ومحصولات فلزی، صنایع تولید فلزات اساسی و صنایع شیمیایی، اختصاص دارد. زیر بخش‎های صنایع کاغذ، مقوا، چاپ و صحافی و صنایع چوبی و محصولات چوبی به‎طور‏هم‎زمان در رتبه‎های بعدی قرار دارند. درمورد سایر زیر بخش‎ها نیز، نرخ رشد بهره‎وری کلی عوامل تولید تفاوت معنی‎داری با صفر ندارد. هم‎چنین نتایج به‎دست آمده نشان می‎دهد که شوک‎های ناشی از جنگ، انقلاب و تحریم‎های اقتصادی، آثارو تبعات منفی بر نرخ رشد بهره‎وری عوامل تولید برجای گذاشته است، که حادترین این تأثیرات به‎ترتیب در زیر بخش‎های صنایع ماشین‏آلات. تجهیزات، ابزار و محصولات فلزی(کد38)، صنایع تولید فلزات اساسی (کد37)، صنایع شیمیایی (کد35)، صنایع نساجی، پوشاک و چرم (کد33) وصنایع چوبی و محصولات چوبی (کد34)، حادث شده است.
طبقه‎بندی JEL : O47

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Analysis of the Factor Productivity in Iran's Large Manufacturing

چکیده [English]

The main objective of this study is to investigate the production factors productivity in large manufacturing sub-sectors. For this purpose, using statistical data for period 1972-2004, we have tried to study and analyze the trend and level of production factors productivity (partial and total productivity) in each sub-sectors classified according to ISIC two digits code. The average and marginal productivity indices have been used for evaluation of partial factors productivity. The total factors productivity (TFP) is estimated via the production functions approach
The findings are indicative of relatively good status of partial factors productivity in manufacturing of chemical products and manufacturing of basic metals in comparison with other sub-sectors. But the status of partial factors productivity in other sub-sectors specially in manufacturing of textile, wearing apparel and leather product and manufacturing of wood and products of wood seems to be fatal. The study of TFP using estimation of production functions of large manufacturing sub-sectors reveals that the largest rate TFP growth is respectively related to the manufacturing of machinery, equipment, and metal instruments and products, manufacturing of basic metals and manufacturing of chemical products. As for the other sub-sectors, TFP growth rate is not statistically different from zero. The findings also indicate that the events like war, revolution and sanctions have negatively affected TFP growth rate in the manufacturing sub-sectors
JEL Classification: O47

کلیدواژه‌ها [English]

  • 1972 2004
  • Large Manufacturing
  • Ordinary Least Square Method
  • Partial Factors Productivity
  • Production Function Approach
  • Total Factors Productivity