برآورد تلاش مالیاتی در ایران و مقایسة آن با کشورهای در حال توسعة منتخب

نویسندگان

دانشیار بخش اقتصاد دانشگاه شیراز

چکیده

این مقاله به‎بررسی ظرفیت مالیاتی ایران و مقایسة آن با 14 کشور در حال توسعة منتخب، شامل کشورهای اردن، الجزایر، مالزی، کنگو، نیکاراگوئه، هند، پاکستان، سریلانکا، پاراگوئه، تونس، پرو، ونزوئلا، فیلیپین و آفریقای جنوبی، می‎پردازد. در این راستا، الگوی نسبت مالیاتی تدوین و با به‎کارگیری روش رگرسیون‌های به‎‌ظاهر نامرتبط (SUR) و با استفاده از داده‎های پانل برای دورة (2002-1994) برآورد شده است. نتایج نشان می‌دهد که بین نسبت مالیاتی و سهم ارزش افزودة بخش‎های صنعت، خدمات و تجارت خارجی از تولید ناخالص داخلی رابطة مثبت ومعناداری وجود دارد. اما سهم ارزش افزودة بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی و نسبت قرض‌های خارجی به GDP و نرخ تورم، بر نسبت مالیاتی تأثیر منفی دارد. در مرحلة بعد، با استفاده از نتایج حاصل از برآورد الگوی نسبت مالیاتی، تلاش مالیاتی برای کشورهای مورد بررسی محاسبه شده است. نتایج حاکی از این است که تلاش مالیاتی در ایران دارای پایین‌ترین رتبه در میان 15 کشور مورد مطالعه است. با توجه به‎نتایج، ملاحظه می‎شود که ظرفیت‌های مالیاتی بلااستفاده در ایران وجود دارند و لازم است سیاست مناسب به‎منظور افزایش تلاش مالیاتی کشور اتخاذ شود.
طبقه‎بندی JEL: T18

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tax Effort in Iran in Comparison with Selected Developing Countries

چکیده [English]

This paper aims at comparing tax effort in Iran with that of 14 developing countries including Jordan, Algeria, Malaysia, Congo, Nicaragua, India, Sri Lanka, Paraguay, Tunisia, Peru, Venezuela, Philippine, and South Africa. A tax ratio model is developed for this purpose. Seemingly Unrelated Regression (SUR) method and panel data for 1994-2002 periods are utilized to estimate the model. The results indicate that the tax ratio is positively affected by the shares of industry, service and foreign sector value added in GDP. However, we found that the ratio of foreign debt to GDP, the share of agricultural value added in GDP and inflation rate have negative impacts on the tax ratio.
Estimated tax shares are then used to calculate tax effort for the sample of countries under investigation. The results indicate that Iran has the least tax effort as compared with other countries under investigation. This implies that there is substantial room for improvement in tax effort in this country.
JEL Classification: H20, E60, E62.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Developing Countries
  • Iran
  • Seemingly Unrelated Regression (SUR)
  • tax capacity
  • Tax effort