بررسی توان رقابت هزینه‎ای صنعت فرش دستباف در صورت پیوستن ایران به WTO با استفاده از ماتریس تحلیل سیاست (PAM)

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

جهانی شدن به عنوان بخشی از اقتصاد نوین در سال‎های اخیر موضوع بحث بسیاری از اقتصاددانان بوده و مطالعات زیادی نیز در این زمینه انجام گرفته است. اقتصاد در سطح جهانی به‎سرعت به سمت هم‎گرایی در حال حرکت و ادغام اقتصادهای ملی در اقتصاد بین‎المللی و وابستگی متقابل اقتصادی کشورها به شدت در حال افزایش است. با توجه به این که رقابت‎پذیری، حیاتی‎ترین مسأله در فرایند جهانی شدن است، شناخت مزیت‎های نسبی کشور در بخش‎های مختلف اقتصادی می‎تواند گام مهمی برای افزایش رقابت‎پذیری اقتصاد باشد. با پذیرش ایران در سازمان تجارت جهانی (WTO) به‎عنوان عضو ناظر و آغاز مذاکرات برای عضویت در این سازمان لازم است، هر یک از بخش‎های اقتصادی کشور نسبت به بررسی وضعیت رقابتی خود مطالعاتی را انجام دهند. یکی از صنایع مهمی که بدین منظور باید مورد مطالعه قرار گیرد، صنعت فرش دستباف است. به همین دلیل، این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش ماتریس تحلیل سیاست (PAM)، چارچوبی را فراهم کند تا شاخص‎هایی را که در ارتباط با بحث آزادسازی و صنعت فرش دستباف ایران مطرح می‎شوند به‎طور هم‎زمان محاسبه و تحلیل کند. با توجه به ویژگی‎های ساختاری و تنوع و تخصص‎های منطقه‌ای گوناگون در خصوص شیوة بافت، طرح و نقشه و رنگ آمیزی فرش‎های ایران، استان آذربایجان شرقی به‎عنوان یکی از عمده‎ترین مراکز تولید فرش دستباف در ایران برای مطالعة حاضر انتخاب شده است. این استان با توجه به پیشینه و خصوصیات ظاهری و ویژگی‎های بافت منحصر به فرد خود، در حال حاضر فرش دستباف 65 رج چله ابریشمی گل ابریشم کرک را به عنوان فرش برتر تولیدی- صادراتی خود معرفی کرده است. لذا ما در این تحقیق برای ارزیابی اثرات آزاد سازی تجاری بر صنعت فرش دستباف از اطلاعات مربوط به این فرش در سال 1385 استفاده کردیم. نتایج حاکی از این است که شاخص توان رقابت صادراتی برابر با 81/0 و نشان‎دهندة این است که فرش دستباف مذکور در شرایط فعلی در بازارهای جهانی دارای توان رقابت هزینه‎ای است. هم‎چنین شاخص مزیت نسبی بر اساس هزینة واحد که همان مزیت رقابتی واقعی در شرایط رقابت آزاد است، برابر با 83/0 و بیانگر این است که استان آذربایجان شرقی در تولید این فرش دارای مزیت نسبی است.
طبقه‎بندی JEL: F40

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Iran's Competing Potentials in the Rug Industry In View of Joining the WTO: A Policy Analysis Matrix Approach

چکیده [English]

Globalization is a phenomenon of recent times. The world economy is moving towards a more intense & integrated status while at the same time local economies are becoming more interdependent. The fast pace of globalization and how to tackle the offspring ’s of such a movement have become a major challenge for the whole world as a whole in general and for the developing countries in particular. Considering the fact that competitiveness is the corner stone of globalization, it is very important to determine which sectors of an economy can withstand international competition so that domestic resources can be channeled to proper sectors while at the same time bring about the needed improvements and necessary changes to secure the required structural modifications.
Since Persian Rug is a major non-oil export of the Islamic Republic of Iran (I.R.I), it is quite important to study and analyze the level of competitiveness of this industry. In this study a Policy Analysis Matrix (PAM) is used to estimate certain indexes to evaluate the ability of the Persian Rug Industry to compete internationally before and after joining the WTO. Persian rugs are woven in different parts of the I.R.I. However, the rugs woven in Eastern Azarbayejan have worldwide reputation. For this reason the rugs woven in this province are chosen for analysis. Although different rugs are woven in this province, the one mostly exported is the hand-woven rug called 65-Radj Cheleh Abrishami Silk Flower. Therefore, our analysis is concentrated on this specific type of rug using the 2006 data. The results indicate that the Export Competitive Index (ECI) for the rug in question is 0.81. Based on this index the 65-Radj Cheleh Abrishami Silk Flower can compete in the world markets. Also the Comparative Advantage Index based on unit costs which is the same as real competitive advantage in a free competitive situation (which is the situation after being accepted to the WTO) for the said rug is 0.83. These numbers show that Eastern Azarbayejan province has a comparative advantage in the production of the rug in question.
JEL classification: F40

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative Advantage – Competitiveness
  • Handwoven Carpet
  • Policy Analyses Matrix