اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر توسعة تجارت درون‌صنعتی دوجانبة ایران و ترکیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان

2 استادیار، دانشکدة علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان

4 کارشناس ارشد اقتصاد

چکیده

تجارت درون‌صنعتی به صادرات و واردات هم‌زمان کالاها و خدماتی اطلاق می‏شود که در یک گروه صنعتی مشابه دسته‌بندی می‏شوند. اهمیت توسعة تجارت درون‌صنعتی بین شرکای تجاری در استفاده از تنوع در یک محصول خاص و همچنین انتقال تکنولوژی و دانش فنی تولید است. ایران نیز در راه پیشرفت و توسعة روابط برون‌مرزی تجاری خود نیازمند الگویی مناسب برای تولید و صادرات کالاها و همچنین واردات مواد و کالاهای مورد نیاز است که از تنوع و فناوری بالایی برخوردار باشند. ترکیه یکی از شرکای تجاری مهم ایران است که، با توجه به همسایگیِ آن با ایران، روابط اقتصادی بین دو کشور نیز به مرور زمان به سمت تجارت درون‌صنعتی گسترش یافته است. با این ‏حال، از عوامل اثرگذار در روابط آتی تجاری دو کشور می‏توان به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اشاره کرد، که در توسعة تجارت درون‌صنعتی دوجانبه بین آن‌ها می‏تواند بسیار اهمیت داشته باشد. در این مقاله به موضوع مذکور در قالب بررسی یک فرضیه پرداخته شده است. بنابراین، در قالب یک الگوی اقتصادی‌سنجی اثر سرمایه‏گذاری مستقیم خارجی بر تجارت درون‌صنعت ایران و ترکیه در اکثر صنایع کارخانه‏ای، با استفاده از داده‌های تلفیقی، طی دورة 1996 ـ 2010، ارزیابی شده است. ذکر این نکته لازم است که شاخص تجارت درون‌صنعت (IIT) با استفاده از معیار گروبل- لوید‌ و بر اساس طبقه‌بندی دورقمی کدهای (ISIC) محاسبه شده است. نتایج تجربی نشان می‌دهد که جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی‌ اثر مثبت و معنی‎داری در جریان تجارت درون‌صنعتی ایران و ترکیه و توسعة آن داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Foreign Direct Investment on Iran-Turkey’s Intra-Industry Trade (IIT)

نویسندگان [English]

  • Seyed Komeil Tayebi 1
  • Mehdi yazdani 2
  • zahra zamani 3
  • Somayeh Karimian 4
1 Professor of Economics, Department of Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Economics, ShahidBeheshti University, Tehran, Iran
3 PhD Candidate, Department of Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
4 MA in Economics
چکیده [English]

Intra-industry trade (IIT) comprises of instantaneous imports and exports of goods and services which are handled in a same industry. The importance of IIT between trading partners refers to those tradable products that provide them with diversity and high technology. To expand its foreign trade relations, Iran indeed requires such trade patterns that include diversification of goods and services and hi-tech products as well.
Iran has expanded its economic relations through intra-industry trade with one of its largest neighbors, Turkey, during recent decades. Of major determinants, foreign direct investment (FDI) should play a crucial role in promoting bilateral intra-industry trade flows of both partners.This paper has thus tested the hypothesis of relationship between IIT and FDI of the countries.
Using panel data of both countries over the period 1996-2010, we have estimated an econometric trade model to explore the effect of FDI attraction on the bilateral IIT flows. The IIT indexes for commodity groups in form of two- digit ISIC have been measured using the Grubel-Lloyd approach.The empirical results have shown that attracting FDI has positively and significantly affected the Iran-Turkey bilateral intra-industry trade flows during the period under consideration.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intra-Industry Trade (IIT)
  • Foreign direct investment
  • panel data
  • ISIC
  • Iran
  • Turkey

مراجع

  1. آذربایجانی، کریم و ایزدی، گل‌آرا (1384). «تجارت درون‌صنعت ایران با چین؛ نگاهی نو»، فصلنامة پژوهش‌های اقتصادی ایران، 7(26)، 81 ـ 81.
  2. راسخی، سعید (1386). «عوامل تعیین‌کنندة خاص کشوری انواع تجارت درون‌صنعت کشورهای در حال توسعه با تأکید بر ایران»، فصلنامة پژوهشنامة بازرگانی، 45، ۲۲۱ ـ 244.
  3. راسخی، سعید (1392). «اثر بهره‌وری کل عوامل تولید بر تجارت درون‌صنعت صنایع کارخانه‌ای ایران»، فصلنامة مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 7، 1 ـ 17.
  4. نفری، اکبر و راسخی، سعید (1381). «عوامل تعیین‌کنندة خاص کشوری تجارت درون‌صنعت (IIT) در کشورهای در حال توسعه»، فصلنامة پژوهش‌های اقتصادی ایران، 11، ۵۵ ـ ۹۴.
    1. Abd-el-Rahman, K. (1991). Firms’ Competitive and National Comparative Advantages as Joint Determinants of Trade Composition, Review of World Economics, Weltwirtschaftliches Archive, 127, 1, 83-97.
    2. Arip, A.M., Yee, S.L. & Satoru, M. (2011). An Analysis of Intra-Industry Trade between Japan, Malaysia and China, International Journal of Institutions and Economies, 3(1), 1-30.
    3. Balassa, B. & Bauwens, L. (1987). Intra-industry Specialization in a Multi country and Multi-industry Framework, The Economic Journal, 97, 923-939.
    4. Bergstrand, J.H. (1990). The Heckscher-Ohlin-Samuelson Model, The Linder Hypothesis and the Determinants of Bilateral Intra-industry Trade, Economic Journal, 100, 1216-1229.
    5. Brander, J.A. & Krugman, P.R. (1983). A Reciprocal Dumping Model of International Trade, Journal International Economics, 15, 313-321.
    6. Brander, J.A. (1981). Intra-industry Trade in Identical Commodities, Journal International Economics, 11, 1-14.
    7. Dautovic, E., Orszaghova, L. & Schudel, W. (2014). Intra-Industry Trade between CESEE Countries and the EU15, European Central Bank, 1719, 1-37, http://www.ecb.europa.eu.
    8. Falvey, R.E. (1981). Commercial Policy and Intra-industry Trade, Journal of international economics, 11(4), 495-511.
    9. Fontagne, L. & Freudenberg, M. (1997). Intra-Industry Trade: Methodological Issues Reconsidered, CEPII, 97-01.
    10. Fukao, K., Hikari, I. & Keiko, I. (2003).Vertical intra industry Trade and Foreign Investment in East Asia, Journal of Japanese International Economies, 17, 468-506.
    11. Greenaway, D. & Milner, C. (1983). On the Measurement of Intra-industry Trade, The Economic Journal, 93, 900-908.
    12. Grubel, H.G. & Lloyd, P.J. (1975). Intra-Industry Trade: The Theory and Measurement of International Trade in Differentiated Products, London and New York: Wiley.
    13. Helpman, E. (1981). International Trade in the Presence Product Differentiation, Economies of Scale and Monopolistic Competition, Journal of International Economics, 11, 305-340
    14. Helpman, E. (1984). A Simple Theory of International Trade with Multinational Corporations, Journal of Political Economy, 92, 451-471.
    15. Hosein, R., Khadan, J. & Deonarine, A. (2014). Intra Industry Trade in Trinidad and Tobago: Evidence from Static and Dynamic Measures, Journal of International and Global Economic Studies, 7(1), 82-112.
    16. Krugman, P. (1979). Increasing Returns Monopolistic Competition and International Trade, Journal of International Economics, 9(4), 469-479.
    17. Krugman, P.R. (1980). Scale Economies, Product Differentiation and the Pattern of International Trade, American Economic Review, 70, 950-959.
    18. Krugman, P.R. (1981). Intra-industry Specialization and The Gains from Trade, Journal Political Economy, 89(51), 959-973.
    19. Lancaster, K. (1980). Intra-industry Trade under Perfect Monopolistic Competition, Journal of International Economics, 10, 151-175.
    20. Lee H.H. & Lee Y.Y. (1993). Intra-Industry Trade in Manufacturers: The Case of Korea, Review of World Economics (Weltwirtschaftliches Archiv), 129(1), 159-171.
    21. Loertscher, R. & Wolter, F. (1980). Determinants of Intra industry Trade: Among Countries and Across Industries, Reviw of World Economics, 116, 280-293.
    22. Markusen, J.R. (1984). Multinational, Multi-plant Economies, and the Gains from Trade, Journal of International Economics, 16, 205-26.
    23. ‘Ofa, V.S., Spence, M., Mevel, S. & Karingi, S. (2012). Export Diversification and Intra-Industry Trade in Africa, United Nations Economic Commission for Africa, 1, 1-61. ww.nepad.org/system/.../OSAA-NEPAD_Study_Final5Oct.pdf.
    24. Stone, J.A. & Lee H.H. (1995). Determinants of Intra-industry Trade: A Longitudinal, Cross-country Analysis, Review of World Economics (Weltwirtschaftliches Archiv), 131(1), 67-85.
    25. Xiaoling, H & yue, m. (1999). International Intra-Industry-Trade of China, Review of World Economics (Weltwirtschaftliches Archiv), 135(1), 82-101.
    26. Xing, Y. (2007). Foreign direct investment and China’s bilateral intra-industry trade with Japan and the US, Journal of Asian Economics, 18, 685-700.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 اردیبهشت 1393
  • تاریخ بازنگری: 18 شهریور 1393
  • تاریخ پذیرش: 08 مهر 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار