اثر تحریم‏ های اقتصادی ایالات متحده و اتحادیة اروپا بر تجارت دوجانبة ایران و شرکای عمدة تجاری آن: کاربرد مدل جاذبه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان

2 استاد گروه اقتصاد دانشگاه اصفهانl

3 کارشناس ارشد دانشگاه اصفهان

چکیده

با جایگزین‌شدن ابزاری به نام تحریم به جای جنگ و اعمال قوة قهریه، دامنة کاربرد این پدیده از دهة آخر قرن بیستم به گونه‏ای افزایش یافته است که برخی تحریم‏ها، همانند جنگ، یکی از واقعیت‏های زندگی امروز قلمداد می‌شود. مشاهدة صحنة بین‏المللی این واقعیت را آشکار می‏سازد که طیف وسیعی از کشورهای جهان، از جمله جمهوری اسلامی ایران، در مقاطعی از حیات اقتصادی خود با چالش این‏گونه تحریم‏ها مواجه بوده‏اند و امنیت اقتصادی آن‏ها تحت‌الشعاع قرار گرفته است. بنابراین، در این پژوهش، با استفاده از مدل جاذبه، به ارزیابی اثر تحریم‏های اقتصادی ایالات متحده و اتحادیة اروپا، از حیث شدت اعمال آن‏ها، بر تجارت غیرنفتی ایران و نمونه‏ای چهارده‌تایی از شرکای عمدة تجاری آن طی سال‏های 2000 ـ 2011 پرداخته شد. در این زمینه، برای تفکیک آثار تحریم بر حوزه‏های مختلف تجارت غیرنفتی از پنج کُد کالایی‌ـ شمارة صفر، دو، پنج، شش و هفت‌ـ طبقه‏بندی استاندارد تجارت بین‏الملل استفاده شد. طبق نتایج، در بیشتر گروه‏های کالایی منتخب ضریب دو متغیر تحریم گویای آثار معکوس آن‏ها بر جریان تجارت است. به عبارت دیگر، تحریم محدود جز در زمینة صادرات کُد کالایی شمارة هفت و تحریم گسترده جز در زمینة صادرات کُد کالایی شمارة پنج در سایر موارد اثر منفی و معنی‏داری بر جای گذارده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of US and EU Economic Sanctions on Bilateral Trade Flows between Iran and Its Major Trading Partners:An Application of Gravity Model

نویسندگان [English]

  • Karim Azarbayejani 1
  • SeyedKomail Tayebi 2
  • Halimeh Safa Dargiri 3
1 Professor in Economic, University of Isfahan, Iran
2 Professor in Economic, University of Isfahan, Iran
3 Graduated of MSC, University of Isfahan – Iran
چکیده [English]

Economic sanctions appear to be a common feature of political interactions between states. economic sanctions have become increasingly important as alternative to military conflict since the last decade of twentieth century.
This paper provides, through a gravity model, an estimation of the impact of economic sanctions on bilateral trade flows between Iran and its major trading partners during 2000 – 2011, disaggregated by the choice of the 1 – digit sections of the Standard International Trade Classification including zero, two, five, six and seven codes. The results show that extensive and limited sanctions have a significant and negative impact on bilateral trade, except for exports of five and seven codes.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • economic sanctions
  • International Trade
  • Standard International Trade Classification
  • panel data
  • Gravity Model

مراجع

آذربایجانی، کریم و صفا درگیری، حلیمه (1391). اقتصاد مقاومتی و اقتصاد جهانی،دومینهمایشملیگذاراقتصادیواقتصادمقاومتی، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان.
بهروزی‏فر، مرتضی (1383). اثر تحریم‌های یک‏جانبة آمریکا بر اقتصاد بازرگانی ایالات متحده و بازارهای جهانی انرژی، فصلنامةپژوهشنامةبازرگانی، 33، 195 ـ 239.
سوری، امیررضا و تشکینی، احمد (1388). عوامل مؤثر بر تجارت متقابل ایران با بلوک‏های منطقه‏ای، فصلنامةمدل‌سازیاقتصادی، 3(3)، 135 ـ 158.
طغیانی، مهدی، حسینی، سیدعقیل، درخشان، مرتضی، باستانی‏فر، ایمان و حیدری، محمدرضا (1392). اقتصادتحریم: مبانینظریوتاریخچةتحریمدرجهانوایران، تهران: نیلوفران.
علیخانی، حسین (1380). تحریمایران،شکستیکسیاست، مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه.
غلامی، علی (1385). تحلیل آثار آزادسازی تجاری جمهوری اسلامی ایران با کشورهای مسلمان (دلالت‏های مدل جاذبه)، فصلنامةاندیشةصادق، مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق، 22، 3 ـ 26.
کریمی هسنیجه، حسین (1385). جهانی شدن، یکپارچگی اقتصادی و پتانسیل تجاری: بررسی مدل جاذبه در تحلیل تجاری ایران، پایان‏نامة دکتری اقتصاد، دانشکدة اقتصاد، دانشگاه اصفهان.
کریمی هسنیجه، حسین و طیبی، سیدکمیل (1386). تأثیر کاربران اینترنتی بر جریان‏های تجاری سازمان تجارت جهانی، فصلنامةپژوهش‏هایاقتصادیایران، 9(33)، 185 ـ 195.
لطفعلی‏پور، محمدرضا، شاکری، سیده‌زهرا و بطا، زهرا کبری (1390). بررسی همگرایی اقتصادی میان ایران و کشورهای آمریکای لاتین (کاربرد مدل جاذبه)، فصلنامة پژوهش‏هایرشدوتوسعةاقتصادی، 1(3)، 73 ـ 98.
ولی‏زاده، اکبر (1390). رهیافت‏ها و نظریه‏های کارایی تحریم در اقتصاد سیاسی بین‏الملل، فصلنامة سیاست، مجلةدانشکدةحقوقوعلومسیاسی، 41(1)، 349 ـ 365.
یارمحمدیان، ناصر (1390). آیا تحریم‏های اقتصادی علیه ایران تأثیر گذارند؟، روزنامةدنیایاقتصاد، 2465، 29 ـ 35.
یاوری، کاظم و محسنی، رضا (1389). آثار تحریم‏های تجاری و مالی بر اقتصاد ایران: تجزیه و تحلیل تاریخی،مجلسوپژوهش، 16(61)، 9 ـ 53.
Carter, Barry E. (1992). International Economic sanctions: Improving the Erin Day, Economic Sanctions Imposed by the United State Against Specific countries, CRS Report for Congress, 63-92.
Caruso, Raul (2003). The impact of international economic sanctions on trade: An empirical analysis, Peace Economics, Peace Science and Public Policy, 9(2), 1-29.
Hufbauer, Gary Clyde, Schott, Jeffrey, J., AnnElliott, Kimberly & Oegg Barbara  (2007). Economic Sanctions Reconsidered, 3rd ed, Institute for International Economics, Washington DC.
Hufbauer, Gary Clyde & Oegg, Barbara (2003). The Impact of Economic Sanctions on U.S. Trade: Andrew Rose’s Gravity Model, International Economics Policy Brief 03-4, Institute for International Economics,Washington, 1-24.
Hufbauer, Gary Clyde, AnnElliott, Kimberly, J., Cyrus, Tess & Winston, Elizabeth (1997). US Economic Sanctions: Their Impact on Trade, Jobs, and Wages, Institute for International Economics, 1-24.
Hufbauer, Gary Clyde, Schott, Jeffrey J., AnnElliott, Kimberly, Muir, Julia & Cosic, Milica  (2012). Case Studies in Economic Sanctions and Terrorism: Case 2006-1 UN, US (EU) v. Iran, Peterson Institute for International Economics, 1-109.
Hufbauer, Gary Clyde, Schott, Jeffrey J., AnnElliott, Kimberly & Muir, Julia (2012). Case Studies in Economic Sanctions and Terrorism: Post – 2000 Sanctions Episodes, Peterson Institute for International Economics,1-13.
Lamotte, Olivier (2012). Disentangling the Impact of Wars and Sanctions on International Trade: Evidence from Former Yugoslavia, Comparative Economic Studies, 1-27.
Shearkhani, Sara, Mohammadi, Teimour & Hadinejad, Manijeh (2010). Examine Sanctions Efficiency against Iran’s Non-oil Trade (Gravity Model),1-10.
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 آبان 1393
  • تاریخ بازنگری: 19 خرداد 1394
  • تاریخ پذیرش: 14 مهر 1394

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار