بررسی تأثیر اصلاح یارانه‌ها بر میزان مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی و تجاری ایران: با رویکرد پانل دیتا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه علوم اقتصادی

2 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه علوم اقتصادی

چکیده

مصرف گاز طبیعی در ایران همواره روند رو به رشدی داشته است. مصرف این انرژی در ایران نسبت به سال 1380، 124 درصد افزایش داشته است، این در حالی است که رشد مصرف در جهان نسبت به همین سال 38 درصد بوده است (EIA، 2013). این افزایش مصرف ممکن است به دلایل متفاوتی مثل پایین بودن قیمت گاز طبیعی، گسترش شبکۀ گازرسانی، افزایش درآمد مردم، فرهنگ نادرست در مصرف یا افزایش رشد اقتصادی کشور باشد. براساس گزارش IEA از میزان یارانه‌های پرداختی برای گاز طبیعی در سال 2013، ایران با پرداخت بیش از 5/27 میلیارد دلار در بین کشورهای جهان در رتبۀ نخست قرار دارد. بنابراین به‌منظور کاهش مصرف انرژی و در پی آن کاهش یارانه­های پرداختی برای گاز طبیعی و دلایل دیگر، قانون هدفمندی یارانه­ها در آذر 1389 در ایران به اجرا گذاشته شد. بخش خانگی و تجاری عمده‌ترین مصرف‌کنندگان گاز طبیعی در بخش مصرف نهایی ایران هستند (بیش از 46 درصد در سال 1391)، کاهش مصرف در این بخش نقش بسزایی در مصرف کل خواهد داشت. بنابراین، در این تحقیق تأثیر اصلاح یارانه‌ها بر میزان مصرف گاز طبیعی بخش خانگی و تجاری البته به‌صورت مجزا بررسی شد. این کار به کمک داده‌های پانل دیتا و برای تمامی استان­های کشور انجام گرفت تا تأثیر اصلاح یارانه در کل کشور بررسی شود و در ضمن مقایسه‌ای نیز بین استان‌های کشور از این لحاظ صورت گیرد. نتایج بیانگر آن است که قانون هدفمندی یارانه­ها بر مصرف گاز طبیعی بخش خانگی ایران تأثیرگذار بوده است، این در صورتی است که تأثیرگذاری این قانون بر بخش تجاری مشاهده نشد.
طبقه‌بندی JEL : C23، C51، Q41، H20
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Subsidy Reform on Natural Gas Consumption in the Residential and Commercial Sectors in Iran: a Panel Data Approach

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Raeiszadeh 1
  • Mohammad Reza Monjazeb 2
1 Master of Industrial Engineering, University of Economic Sciences
2 Department of Economics, University of Economic Sciences
چکیده [English]



 
The natural gas consumption in Iran has been continuously increasing due to several reasons including low prices of natural gas, development of gas supply networks, people’s salary increase, incorrect consumption culture and the increase of national economy growth.  Although, the global natural gas consumption has increased by 38% since 2001, the national consumption in Iran has increased by 118% (IEA, 2013). The subsidy paid by the Iranian government for natural gas is worth 25.5 billion dollars which is the highest in the world according to IEA reports. With regard to the social and economical benefits and drawbacks of subsidy reform plan, it was implemented in Iran in December 2010. Since the residential and commercial sectors are considered as the major natural gas consumers in the final consumption (over 46% in 2012), reducing the consumption in these sectors can play a key role in the total consumption. Thus, in this research the impacts of the subsidy reform plan on the natural gas consumption in residential and commercial sectors are examined and compared.  For this purpose, a panel data is used for all Iranian provinces to examine and compare the impacts of the plan on different provinces. To examine the impact of the subsidy reform plan, a dummy variable is added, which equals zero for the seasons before implementation of the plan and equals 1 for the seasons after the implementation. The consistency of this variable in the residential sector indicates that the plan affects the household natural gas consumption.
JEL classification: C23, C51, Q41, H20
 
 


 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural gas consumption
  • Subsidy Reform
  • Price Elasticity of Demand
  • Panel data

مراجع

  1. آذربایجانی، کریم و همکاران (1386). "تخمین تابع تقاضا­ی گاز طبیعی در بخش صنعت کشور"، مجلۀ توسعه و سرمایه، سال اول، ش 1، 47-70.
  2. ابراهیمی سالاری، تقی و همکاران (1390). "بررسی تأثیر هدفمند کردن یارانه‌ها بر میزان مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی، مطالعۀ موردی شهرستان مشهد"، اولین کنفرانس بین‌المللی رویکردهای نوین نگهداشت انرژی.
  3. اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران (1389). ارزیابی پیامدهای اصلاح نظام یارانۀ انرژی، تهران.
  4. اشرف زاده، سید حمیدرضا، مهرگان، نادر (1387). اقتصادسنجی پانل دیتا، مؤسسۀ تحقیقات تعاون دانشگاه تهران، تهران.
  5. باغجری، محمود (1384). "تخمین تابع تقاضا­ی گاز طبیعی ایران"، رسالۀ کارشناسی‌ارشد، دانشکدۀ اقتصاد، دانشگاه تهران.
  6. بختیاری، صادق و همکاران (1390). "بررسی اثر حذف یارانه­ها بر اصلاح الگوی مصرف گاز طبیعی"، چهارمین کنفرانس ملی CNG.
  7. پرمه، زورار (1384). امکان­سنجی شناسایی خانوارهای نیازمند از خانوارهای بی­نیاز در ایران در راستای هدفمند نمودن یارانه­ها، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش­های بازرگانی.
  8. درخشان ، مسعود (1385). اقتصادسنجی ج 2و1، انتشارات سمت.
  9. سوری، علی (1391). اقتصادسنجی (همراه با کاربرد Eviews7)، فرهنگ­شناسی، تهران، چ پنجم، ویرایش چهارم.
  10. صادقی، حسین و همکاران (1391)."استفاده از روش روز درجه در برآورد تقاضای گاز طبیعی بخش خانگی ایران : با رویکرد پانل دیتا"، فصل‌نامه‌ی مطالعات اقتصاد انرژی، سال نهم، ش 32، ص 169-187.
  11.  عقیقی، محمد؛ احمدیان، علی‌اصغر؛ شریف­فرد، عطیه (1389). نظام هدفمند کردن یارانه­ها، انتشارات مرسل.
  12. کریمی، تورج و همکاران (1389). "بررسی اثر تغییرات دما بر مصرف گاز طبیعی در ایران"، فصلنامۀ مطالعات اقتصاد انرژی، سال هفتم، ش 24، ص 218-193.
  13. کشاورز حداد، غلامرضا؛ میرباقری جم، محمد (1386). "بررسی تابع تقاضای گاز طبیعی (خانگی و تجاری) در ایران"، فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال نهم، ش 32، ص 137-160.
  14. گجراتی، دامور (1388). مبانی اقتصادسنجی، ج دوم، ترجمۀ حمید ابریشمی، انتشارات دانشگاه تهران.
  15. لطفعلی‌پور، محمدرضا؛ باقری، احمد (1382)."تخمین تابع تقاضای گاز طبیعی مصارف خانگی شهر تهران"، فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، ش 16، ص 133-151.
  16. محمودی پاتی، محسن (1391). "مقایسۀ تأثیر اندازۀ دولت بر تورم با استفاده از داده­های پانل در کشورهای در حال توسعۀ نفتی"، رسالۀ کارشناسی­ارشد، دانشگاه علوم اقتصادی.
    1. Akkurt, M. & others (2010). "Forecasting Turkey’s Natural Gas Consumption by Using Time Series Methods". European Journal of Economic and Political Studies.
    2. Amato, Anthony Dominic (2004). Energy Demand Responses to Temperature and Implications of Climatic Change, PhD Thesis, College Park in Partial Fulfillment, University of Maryland, U.S.A
    3. Clements M. P. & Madlener R. (1999). "Seasonality, Cointegration, and Forecasting UK Residential Energy Demand", Scottish Journal of Political Economy, 46(2): 185-206.
    4. Forouzanfar, M. & others. (2010). "Modeling and estimation of the natural gas consumption for residential and commercial sectors in Iran ". Applied Energy, Elsevier, 87, 268-274
    5. H. Brown, Ronald & others. (2012). "Forecasting Natural Gas Demand: The Role of Physical and Economic Factors". 32th Annual International Symposium on Forecasting Boston.
    6. Levin, A., C. F. Lin, & C.-S. J. Chu. (2002). "Unit root tests in panel data: Asymptotic and finite-sample properties". Journal of Econometrics 108, 1–24
    7. Liu, Lon-Mu. Lin & Maw-wen (1991). "Forecasting residential consumption of natural gas using monthly and quarterly time series". International Journal of forecasting, 7, 3-16
    8. Salehi-Isfahani, J. (2012).” The impact of Iran's subsidy reform on households: Evidence from survey data”, The Brookings Institution.
    9. Sarak, H. & Satman, A. (2003). “The degree – day method to estimate the residential heating natural gas consumption in Turkey: a case study". Energy Journal, 28, 929-39
    10. Soldo, Bozidar (2012). "Forecasting natural gas consumption". Applied Energy, Elsevier, 92, 26-37.
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
دوره 51، شماره 1
فروردین 1395
صفحه 91-112

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 اسفند 1393
  • تاریخ بازنگری: 01 اردیبهشت 1395
  • تاریخ پذیرش: 25 بهمن 1394

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار