رقابت پذیری صادراتی پسته ایران دربازارهای جهانی

محمودی, ابوالفضل; جلالی, سحر

doi:10.22059/jte.2016.59464

رقابت پذیری صادراتی پسته ایران دربازارهای جهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ هیات علمی و استادیار دانشگاه پیام نور

² دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور

10.22059/jte.2016.59464

چکیده

در پژوهش حاضر، رقابتپذیری صادرات پسته‌ی ایران و کشورهای رقیب مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، مزیت صادراتی پسته با استفاده از رهیافت شاخص‌های مزیت نسبی آشکارشده RCA)) و مدل تصحیح خطای برداری (VECM) در دو وضعیت مرجع قرار دادن سبد صادرات محصولات کشاورزی و سبد صادرات غیرنفتی به طور جداگانه بررسی و مقایسه شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که ایران در دوره‌ی 2012-1975 در صادرات پسته دارای مزیت نسبی بوده و با مرجع قرار دادن صادرات هر دو گروه کالاهای غیرنفتی و کشاورزی، رتبه‌ی اول در مزیت نسبی صادراتی پسته را دارا می‎باشد. پس از ایران به ترتیب کشورهای ترکیه، هنگکنگ، آلمان، ایتالیا و آمریکا، بلژیک و هلند دارای مزیت بوده اند، که این رتبه بندی بر مبنای صادرات محصولات کشاورزی است. از طرف دیگر، طی سالهای اخیر بازار صادراتی پستهی کشورهای هنگ کنگ، آمریکا، ترکیه، بلژیک و آلمان یک رقیب جدی برای صادرات پسته ایران درآمده اند و مزیت نسبی ایران در صادرات این محصول تاثیرپذیر از مزیت صادراتی این کشورهاست. لذا لازم است سیاستهای صادراتی پسته ایران با توجه به این امر تجدید نظر شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iranian pistachio export competitiveness in world markets

نویسنده [English]

abolfazl mahmoodi ¹

چکیده [English]

In the present study, competitiveness of Iranian pistachio exports and competitor countries in the world market are studied. pistachio export advantage using indices of revealed comparative advantage (RCA) approach and vector error correction model(VECM) based on agricultural and non-petroleum export commodity basket were investigated separately. The results showed that Iran has a comparative advantage in pistachio export in the 1975-2012 period and considering both commodity basket, Iran have first ranking in pistachio exports.After Iran, Respectively the Turkey, Hong Kong, Germany, Italy, United States, Belgium and Netherlands have been comparative advantage in pistachio export in the 1975-2012 period. The rating is based on exports of agricultural commodity basket.On the other hand, in recently years, Pistachio export market of Hong Kong, United States, Turkey, Belgium, Germany have become a serious competitor for Iranian pistachios export and Iran's relative advantage in Pistachio export affected from export advantage of these countries. According to these findings, Iran's Pistachio export policy needs to be reconsidered

کلیدواژه‌ها [English]

export competitiveness
Pistachio
VECM

مراجع

اکبری، نعمتالله ، عصاری، عباس و مرتضوی، سیدابولقاسم (1387). بررسی مزیت نسبی صادرات محصولات کشاورزی (مطالعه‌ی موردی استان اصفهان)، مجله‌ی پژوهشی دانشگاه اصفهان، جلد 31، شماره‌ی 3، ص 20-1.

امیر تیموری، سمیه و چیذری، امیر حسین (1386). بررسی جایگاه صادراتی پسته‌ی ایران، چالشها و رهیافتها، اولین همایش ملی فرآوری و بستهبندی پسته، مشهد، 13-14 آذر ماه.

پاکروان، محمدرضا، مهرابی بشرآبادی، حسین، گیلانپور، امید و فرناز اسماعیلی (1390). بررسی وضعیت صادراتی پسته‌ی ایران با رویکرد مزیت نسبی و نقشه‌ریزی تجاری، اقتصادی کشاورزی و توسعه، سال نوزدهم، شماره‌ی 76، ص 45-23.

پورمقیم، سید جواد (1386). تجارت بین الملل: نظریه‌ها و سیاست‌های بازرگانی، چاپ یازدهم، نشرنی.

حسینی، سید صفدر و حامد، رفیعی (1387). بررسی مزیت نسبی تولیدی و صادراتی پسته‌ی ایران، اقتصاد و توسعه‌ی کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، سال بیست و دوم، شماره‌ی 2، نیمه دوم سال 1387، ص 57-45.

حسینی، میرعبدالله و پرمه، زورار (1381). مزیتهای نسبی، سیاست تجاری و چالش‌های فراروی کشاورزی ایران، فصلنامه‌ی پژوهش‌های اقتصادی، سال 2، شماره‌ی (6-5)، ص 84-61.

سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران (1390). سالنامه‌ی آمار بازرگانی خارجی، جمهوری اسلامی ایران 90-1375، انتشارات اداره کل گمرک جمهوری اسلامی ایران، تهران.

سلامی، حبیبالله و پیش بهار، اسماعیل (1380). تغییرات الگوی مزیتنسبی محصولات کشاورزی در ایران، فصلنامه‌ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نهم، شماره‌ی 34، ص 72-41.

سلیمیفر، مصطفی و میرزائی خلیل آبادی، صدیقه (1381). مزیت نسبی ایران در تولید و صادرات پسته. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دهم، شماره‌ی 38، ص 28-7.

عزیزی، جعفر و یزدانی، سعید (1383). تعیین مزیت نسبی محصولات عمده باغبانی ایران، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 12، شماره‌ی 46، ص 73-41.

فتحی، یحیی (1381). تجزیه و تحلیل مزیت نسبی صادراتی گروه‌های مختلف صنایع غذایی ایران، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دهم، شماره‌ی 38، ص 152-129.

وزارت جهادکشاورزی (1386). آمارنامه‌ی کشاورزی ایران 86-1385. انتشارات اداره‌ی کل آمار و اطلاعات وزارت جهادکشاورزی ایران، تهران.

Ashktorab, N., Saghaian, S., & Shahnoushi, N. (2013). An Analysis of Aflatoxin Food Safety Concerns and other Factors Affecting Iran’s Pistachio Exports to European countries, Australia and Japan, Asian Journal of Agricultural and Development, 10(2): 95-105.

Asgari, M., & Saghaian, S. (2013). Oligopolistic Market Structure in the Japanese Pistachio Import Market, Journal of Agricultural & Food Industrial Organization 2013; 11(1): 87–99.

Balassa, B. (1965). Trade Liberalization and Revealed Comparative Advantage. School of Economics and Social Studies, Manchester, 33, 99-123.

Brasili, A., Epifani, P., & Helg, R. (2000). On the dynamics of trade patterns. CEPRI,working paper, No. 115, Italy

Burianová, J. (2010). The Trends of the Agrarian Foreign Trade of CR after Accession to EU, Competitiveness of Commodities. Agris on-line Papers in Economics and Informatics, Vol 2: 3-11.

Congregado, E., Golpe, A. A., & Carmona, M. (2010). Is it a good policy to promote self-employment for job creation? Evidence from Spain, Journal of Policy Modeling, 32(6), 828–842.

Emmy. F. A. & Ismail, M. M. (2009). Trade Performance of Fruit and Vegetable Industry in Selected ASEAN Countries. MPRA paper No. 16928.

Food and Agriculture Organization (FAO) (2015). Web page <www. fao. org>.

Gopal, N., Jeyanthi, P., Geethalakshmi, V., & Unnithan, G. R. (2009). Indian Finfish Exports – An Analysis of Export Performance and Revealed Comparative Advantage. Agricultural Economics Research Review, Vol. 22: 291-297.

Greenaway, D., & Chris M. (1993). Trade and Industrial Policy in Developing Countries: A Manual of Policy Analysis. the Macmillan Press, esp. Part IV Evaluating Comparative Advantage, 181-208.

Hillman, A. (1980). Observations on The Relation between Revealed Comparative Advantage and Comparative Advantage as indicated by Pre- trade Relative Price. Weltwirl schaftliches Archive, (116), 315-321.

Hisanaga. M. (2007). Comparative Advantage Structure of U. S International Services. Kier Discussion paper Series Kyoto Institute of Economic Research, Discussion paper No. 633

Van Hulst, N., Mulder, R. & Soete, L.L.G. (1991). Exports technology in manufacturing industry, Weltwirtschaftliches Archiv, 127(3), 265-280.

Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52: 169-210.

Johanson, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, 12: 231 – 54 .

Laursen, K. (1998). Revealed Comparative Advantage and the Alternatives as Measures of International Specialization, Druid Working Paper No. 30-98.

Li, K., & Bender S. (2002). The Gain and Loss of Comparative Advantage in manufactured Exports among Regions. Center Discuss paper, No, 853

Lim, K. (1991). Analysis of North Koreas foreign trade by revealed comparative advantage. Journal of Econometric Development, 22 (6) 97-117.

Makosholo, ML., & Jooste, A. (2006). The comparative advantage of selected long-term crops in Lesotho. Agrekon, No 2(45): 173-184.

Pakravan, M., & Kavoosi Kalashami, M. (2011). Future prospects of Iran, U. S and Turkey's Pistachio exports. International Journal of Agricultural Management and Development, September, 2011, 1(3): 181-188.

Phillips, P.C.B. & Ploberger W. (1994). Posterior Odds Testing for a Unit Root with Data-Based Model Selection, Econometric Theory, Cambridge University Press, vol. 10(3-4): 774-808.

Serin,V., & Civan, V. (2008). Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: a Case Study For Turkey Towards the EU", Economic and Social Research 10(2):25-41

Shareef, R., & Tran, V. (2007). An aggregate import demand functions for Australia: a cointegration approach. School of Accounting, Finance and Economics and FEMARC Working Paper Series Edith Cowan University December 2007, Working Paper 0708.

Todaro, M. (1989). Economic Development in the Third World, 4th edn, Longman, London.

Unido (1986). International comparative advantage in manufacturing changing profiles of resource and trade, Unido Publication, Vienna United Nation.

Utkulu, U., & Seymen, D. (2004). revealed Comparative Advantage and Competitiveness: Evidence for Turkey vis-à-vis the EU/15, to be presented at the European trade study Group 6^th Annual Conference, ETSG 2004, Nottingham.

Yeats, A. (1985). on the appropriate interpretation of the Revealed comparative advantage index: Implications of a methodology based on industry sector analysis", Weltwirtschaftliches Archive, (121). pp: 61-73.

Zheng, Z., Saghaian, S., & Reed, M. (2012). Factors Affecting the Export Demand for U. S. Pistachios, International Food and Agribusiness Management Review, 15 (3): 99-115.