تئوری چشم انداز؛ رهیافتی نوین در توضیح پدیده فرار مالیاتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

2 دانشیار اقتصاد دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانشیار اقتصاد دانشگاه تهران

چکیده

به‌طور معمول تجزیه و تحلیل فرار مالیاتی براساس تئوری مطلوبیت انتظاری می‌باشد و این امر منجر به بسیاری از مسائل کمی و کیفی شده است. در ادبیات فرار مالیاتی این اعتقاد وجود دارد که با افزایش نرخ مالیات، میزان فرار مالیاتی نیز افزایش می­یابد، اما دلیل اینکه مؤدیان از پرداخت مالیات فرار می­کنند چیست؟ شواهد کافی برای اثبات نتایج گفته شده وجود ندارد. در این مقاله با استفاده از تئوری چشم­انداز که برای اولین بار توسط کانمن و تورسکی در سال 1979 مطرح شده، به بررسی مسئله فرار مالیاتی ­پرداخته می‌شود. مقایسه‌ی نتایج حاصل از محاسبات در سناریوهای مختلف احتمالات ارائه شده حاکی از تفاوت بسیار زیاد جرائم مالیاتی بین تئوری چشم­انداز و تئوری مطلوبیت انتظاری می‌باشد. جرایم به‌دست آمده با استفاده از تئوری مطلوبیت انتظاری بسیار بزرگ‌تر بوده و همچنین با افزایش احتمال حسابرسی در هر دو نظریه، نرخ جریمه‌ی مالیاتی کاهش می­یابد. در سناریوهای ترکیبی افزایش احتمال حسابرسی شدن و افزایش وزن احتمال، محاسبات با استفاده از تئوری چشم‌انداز، نشان ازکاهش نرخ جرایم مالیاتی و همچنین حساسیت جرایم به وزن احتمال حسابرسی دارند.
طبقه‌بندی JEL:D81, H26, H29

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Prospect Theory; New Approach in Explaining Tax Evasion Phenomenon

نویسندگان [English]

  • sahar dehghan 1
  • Yeganeh Mousavi Jahromi 2
  • ghahraman abdoli 3
1 PhD Candidate in Economics, Faculty of Management, Department of Economics, Arak branch, Islamic Azad University, Iran
2 Professor of Economics, Payame Noor University, Iran
3 Associate Professor of Economics, University of Tehran
چکیده [English]

Tax evasion analysis is typically based on an expected utility theory (EUT). However, this leads to several qualitative and quantitative puzzles. Literature on tax evasion, it is believed that increasing the tax rate, the tax evasion also increased. So why don’t most of taxpayers evade? There is not enough evidence to prove the above results. In this paper, using the theory by Kahneman and Tversky prospect that was first introduced in 1979, to consider the problem of tax evasion. Compare the results of the calculation of tax crimes, using both theories states that there is big difference between the perspective theory and the theory of expected utility. Crimes obtained obtained by using the theory of expected utility are much larger . Prospect theory with regard to behavioral factors governing the decision to study the behavior of tax payers states as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • tax evasion
  • expected utility theory
  • prospect theory
  • risk evasion
  1. پناهی، محمدقاسم (1395). قانون مالیات‌های مستقیم همراه با اصلاحات قوانین تا 31/4/1394، سازمان امور مالیاتی کشور.

  2. تفضلی، فریدون (1375). تاریخ عقاید اقتصادی از افلاطون تا دوره‌ی معاصر، تهران، نشر نی.

  3. رهبر، فرهاد، متوسلی، محمود و امیری، میثم (1392). اقتصاددانان رفتاری و نظریه­های آن­ها؛ فصلنامه‌ی برنامه و بودجه، سال هجدهم، (1)، 133-165.

  4. صمدی، علی حسین (1395). بررسی مالیات مشاغل و رتبه­بندی آن­ها براساس شاخص‌های اقتصادی و مالیاتی در استان فارس. پروژه تحقیقاتی سازمان امور مالیاتی کشور، معاونت پژوهش، برنامه­ریزی و امور بین­الملل.

  5. عباسیان، عزت­اله (1395). مشوق­های مالیاتی؛ سازمان امورمالیاتی کشور، معاونت پژوهش، برنامه­ریزی و امور بین­الملل.

  6. عسکری، علی و رمضانی، مهدی (1394). مدیریت ریسک مالیاتی با تأکید بر اندازه و نوع فعالیت مؤدیان حقوقی، فصلنامه‌ی پژوهشنامه‌ی مالیات، (28).

  1. Barberis, N., & Huang, M. (2008). Stocks as Lotteries: The Implications of Probability Weighting for Security Prices. American, Economic Review, 98(5), 2066 –2100.

  2. Barberis, N. (2013). Thirty Years of Prospect Theory in Economics: A Review and Assessment. Journal of Economic Perspectives, 27(1), 173–196.

  3. Bernasconi M. )1998(. Tax evasion and orders of risk aversion. Journal of Public Economics.67, 123-34.

  4. Bernasconi M., & Zanardi A. )2004(. Tax evasion, tax rates and reference dependence. Finanz Archiv 60, 422-445.

  5. Dhami S., Al- Nowaihi. )2007(. Why do people pay taxes? Prospect theory versus expected utility theory. Journal of Economic Behavior & Organization, 64(1), 171-192.

  6. Gonzalez, R., & W.U, G. (1999). On the Shape of the Probability Weighting Function. Cognitive Psychology, 38, 129–166.

  7. Hu, W., & Scott S. (2007). Behavioral Obstacles in the Annuity Market. Financial Analysts Journal, 63(6), 71– 82.

  8. Kahneman, D., & Tversky A. (1979). Prospect Theory: An analysis of decision under risk. Econometrica, 47, 263-291.

  9. Kahneman, D., & Tversky A. (1992). Advances in Prospect Theory, cumulative representation of uncertainty. Journal of risk and uncertantity, 5, 297- 323.

  10. O’Donoghue, T., & Rabin, M. (1999). Doing it now or later. American Economic Review, 89(1), 103-124.17-

  11. Yaniv G., )1999(. Tax compliance and advance tax payments: A prospect theory analysis. National Tax Journal 52, 753-64.

  12. Pitcher, A. (2008). Investigation of a Behavioral Model for Financial Decision Making. A dissertation submitted for the degree of MSc Mathematical & Computational Finance, Magdalen College University of Oxford, 1-43# Yitzhaki S. )1974(. A note on income tax evasion: A theoretical analysis. Journal ofPublic Economics 3, 201-202.