تأثیر تخصص و تنوع فعالیت‌های اقتصادی شهری بر بهره‌وری نیروی کار در استان‌های ایران (95-1379)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده‌ی علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان

2 استاد/ گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناس ارشد اقتصاد، دانشگاه اصفهان

چکیده

تخصص و تنوع اقتصادی در یک منطقه شهری از عوامل اصلی ایجادکننده صرفه­های تجمیع می­باشند. این صرفه­ها سبب افزایش بهره­وری برای بنگاه­های تجمیع شده در یک منطقه می­شوند. در این پژوهش به بررسی تأثیر تخصص و تنوع فعالیت­های اقتصادی بر بهره‌وری نیروی کار در استان­های ایران طی دوره زمانی 95-1379 پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از شاخص­های مناسب، تخصص و تنوع اقتصاد شهری در استان­های ایران اندازه­گیری می­شود. سپس این شاخص­ها به‌عنوان متغیر مستقل وارد مدل بهره­وری می‌شوند. در این پژوهش به دلیل داشتن بعد مکانی و با توجه به معنادار بودن آزمون­های وابستگی فضایی، تکنیک اقتصادسنجی فضایی برای برآورد مدل انتخاب شده است.
نتایج نشان می­دهد که تخصص و تنوع فعالیت­های اقتصادی، و وقفه‌ی فضایی هر دو و نیز بودجه، ارتباط مثبت و معناداری با بهره­وری نیروی کار دارند، اما رابطه‌ی سرمایه انسانی با بهره‌وری نیروی کار به‌صورت U معکوس می­باشد. هم‌چنین، ضرایب برآوردی وقفه فضایی و خطای فضایی مثبت و معنادارند که نشان­دهنده‌ی وابستگی فضایی بهره‌وری نیروی کار در استان‌های کشور می­باشند.
طبقه‌بندی JEL : R12, L25, O47

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Impact of Specialization and Diversification in Urban Economic Activities on Labor Productivity in the Provinces of Iran (2000-2013)

نویسندگان [English]

  • Shekoofeh Farahmand 1
  • Nematollah Akbari 2
  • Mahboubeh Rameshkhar 3
1 Associate Professor, University of Isfahan
2 Professor, Economics Department, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 MA in Economics, University of Isfahan
چکیده [English]

Economic specialization and diversification in an urban area are main factors forming agglomeration economies. Agglomeration economies increase productivity of clustered firms in an area. This research investigates the impact of specification and diversification in economic activities on labor productivity in the provinces of Iran during 2000-2013. Therefore, first, urban economic specification and diversification are measured using appropriate indices. Then, the indices are entered in the productivity model as an independent variable. Since used data has locational dimension and the spatial dependence diagnostic tests are significance, the specified model is estimated through spatial econometric techniques.
The results show in both spatial lag and error, specialization and diversification of economic activities, as well as capital stock and government budget have a significant positive with productivity. But human capital has a U-shaped relationship with productivity. In addition, the estimated coefficients of spatial lag and spatial error are positive and statistically significant and indicate spatial dependence of productivity in the provinces of Iran. 
 JEL Classification: R12, L25, O47

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban agglomeration
  • local agglomeration
  • economic specialization
  • economic diversification
  • Labor productivity

مراجع

  1. سالیوان، آرتور (2003). مباحثی در اقتصاد شهری، ترجمه قادری، جعفر و قادری، علی (1386). تهران: نور علم، جلد اول.
  2. ازواجی، علاءالدین و داداشی، صادق (1390). تحلیل سطح بهره­وری نیروی کار در اقتصاد ایران چالش­ها، فرصت­ها و رهیافت­ها. مجله‌ی کار و جامعه، 132، 133.
  3. ساسان، عبدالحسین (1364). اقتصاد جابه‌جاگری و بررسی راه­های استان اصفهان. تهران: جهاد دانشگاهی.
  4. سامتی، مرتضی، فتح­آبادی، مهدی و رنجبر، همایون (1395). تجمیع جغرافیایی فعالیت­های صنعتی و رشد بهره­وری: شواهدی از صنایع تولیدی استان­های ایران. فصلنامه‌ی مدل‌سازی اقتصادی، 10(2)، 73-51.
  5. شهنازی، روح­اله و ذبیحی­دان، محمد سعید (1393). بررسی تأثیر تمرکز اقتصادی بر بهره­وری در صنایع کارخانه­ای ایران، فصلنامه‌ی تحقیقات توسعه‌ی اقتصادی، 152-127.
  6. دهقان­شبانی، زهرا (1392). تأثیر چگالی فعالیت­های اقتصادی بر بهره­وری نیروی کار در استان­های ایران. فصلنامه‌ی پژوهش‌های اقتصادی ایران، 18(55)، 117-93.
  7. دهقان شبانی، زهرا، صدرایی جواهری، احمد و شهریاری فهلیانی، مریم (1395). بررسی تأثیر تجمیع فضایی فعالیت­های صنعتی بر بهره­وری کل عوامل تولید در صنایع شیمیایی و ماشین­آلات استان­های ایران. فصلنامه‌ی اقتصاد شهری، 1(1)،33-17.
  8. رابلوتی، روبرتا (1997). خوشه­های صنعتی الگوی موفق توسعة درون‌زا، ترجمه مهر پویا، عباس و مجیدی، جهانگیر (1382). تهران: رسا.
  9. صباحی، احمد. دهقان شبانی، زهرا و شهنازی روح­اله (1389). تأثیر بهره­وری نیروی کار بر توزیع درآمد (مطالعه‌ی موردی در کشورهای منتخب). مجله‌ی دانش و توسعه، 18(31)، 148-125.
  10. فرهمند، شکوفه (1386). تحلیل فضایی توسعه‌ی شهری در ایران. پایانامه‌ی دکتری، دانشگاه اصفهان، دانشکده‌ی علوم اداری و اقتصاد.
  11. فرهمند، شکوفه. خوش اخلاق، رحمان و پهلوان­زاده، بهاره (1390). تحلیل عوامل مؤثر بر توزیع فعالیت­های اقتصادی در شهر اصفهان. فصلنامه‌ی پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه‌ی پایدار)، 13(1)، 153-133.
  12. لسیج، جیمز (۱۹۹۹). اقتصادسنجی فضایی. ترجمه: جلایی اسفند آبادی، سید عبدالمجید. جمشید نزاد، آرش. طالقانی، فاطمه. تهران: نور علم.
    1. Attaran, M. (1987). Industrial diversity & economic performance in US areas. The Annals of Regional Science, 20(2), 44-54.
    2. Anselin, L. (1988). Spatial econometrics: Methods & models. Kluwer, Dordrecht.
    3. Anselin, L., & Hudak, S. (1992). Spatial econometrics in practice: A review of software options. Regional science & urban economics, 22(3), 509-536.
    4. Almeida, P., & Kogut, B. (1999). Localization of knowledge & the mobility of engineers in regional networks. Management science, 45(7), 905-917.
    5. Anselin, L., Le Gallo, J., & Jayet, H. (2006). Spatial panel econometrics. In: Matyas, L., & Sevestre, P. (eds.) The econometrics of panel data, fundamentals & recent development in theory & practice.
    6. Andersson, M., & Karlsson, C. (2007). Knowledge in regional economic growth—the role of knowledge accessibility. Industry & innovation, 14(2), 129-149.
    7. Abel, J. R., Dey, I., & Gabe, T. M. (2011). Productivity & the density of    humancapital. FRB of New York Staff Report, (440).
    8. Andersson, M., & Lööf, H. (2001). Agglomeration & productivity: evidence from firm-level data. The Annals of Regional Science. 46(3),601-620.
    9. Bernard, A. B., Jensen, J. B., & Lawrence, R. Z. (1995). Exporters, jobs, & wages in US manufacturing: 1976-1987. Brookings papers on economic activity. Microeconomics, 1995, 67-119
    10. Baltagi, B. H. (2005). Econometric analysis of panel data. (3rd Eds.). New York: John Wiley & Sons Inc. USA. 258- 263.
    11. Belotti, F., Hughes, G., & Piano Mortari, A. (2017). Spatial panel data models using Stata, The Stata Journal, 17 (1), pp. 139-180.
    12. Broersma, L.,& Oosterhaven, J. (2005). Regional Labour Productivity in: The Netherlands-Diversification & Agglomeration Economies.
    13. Baldwin, R. E., & Okubo, T. (2006). Heterogeneous firms, agglomeration & economic geography: Spatial selection & sorting. Journal of Economic Geography, 6(3), 323-346.
    14. Brunow, S., & Blien, U. (2015). Agglomeration effects on labor productivity: An assessment with microdata. Region, 2(1), 33-53.
    15. Duranton, G., & Puga, D. (2001). Nursery cities: Urban diversity, process innovation, & the life cycle of products. American Economic Review, 1454- Elhorst, J. P. (2014). Spatial econometrics: from cross-sectional data to spatial panels (pp. 20-25). Heidelberg: Springer.1477.
    16. Duranton, G.,& Puga, D. (2004). Micro-foundations of Urban Agglomeration Economies, in: J. V. Henderson & J. F. Thisse (ed.), Handbook of Regional & Urban Economics, Elsevier. 2063–2117.
    17. Elhorst, J. P. (2014). Spatial econometrics: from cross-sectional data to spatial panels (pp. 20-25). Heidelberg: Springer.
    18. Escriba, F. J., & Murgui, M. J. (2014). Time varying agglomeration effects on total factor productivity in spanish regions (1995-2008). Reg. & Sec. Econ. Studies, 14(2).
    19. Fallick, B., Fleischman, C. A., & Rebitzer, J. B. (2006). Job-hopping in Silicon Valley: some evidence concerning the microfoundations of a high-technology cluster. The Review of Economics & Statistics, 88(3), 472-481.
    20. Harris, T. F., & Ioannides, Y. M. (2000). Productivity & metropolitan density (No. 0016). Department of Economics, Tufts University.
    21. Illy, A., Hornych, C., Schwartz, M., & Rosenfeld, M. T. (2009). Urban growth in Germany–The impact of localization & urbanization economies (No. 19/2009). IWH Discussion Papers.
    22. Jacobs, J. (1969). The economy of cities, New York: Random House.
    23. Krugman, P. R. (1991). Geography & trade. Cambridge: MIT press.
    24. Klein, A., & Crafts, N. (2015). Agglomeration Economies &   Productivity Growth: US Cities, 1880-1930.
    25. LeSage, J. P. (1999). The theory & practice of spatial econometrics. University of Toledo. Toledo, Ohio, 28, 33.
    26. Marshall, A. (1920). Principles of economics, London: McMillan, 8th edition reprinted 1962.
    27. Møen, J. (2005). Is mobility of technical personnel a source of R&D spillovers? Journal of Labor Economics, 23(1), 81-114.
    28. Rosenthal, S., & Strange, W. C. (2004). Evidence on the nature & sources of agglomeration economies. Handbook of Regional & Urban Economics, 4, 2119-2171.
    29. Viton, P. A. (2010). Notes on spatial econometric models. City & Regional Planning, 870(03), 9-10.
    30. www.Amar. Org. ir
    31. www. The New Palgrave Dictionary of Economics Online.com
    32. www. Investopedia.com.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 اسفند 1395
  • تاریخ بازنگری: 21 آذر 1396
  • تاریخ پذیرش: 05 دی 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار