تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر هزینه‌های غیر خوراکی خانوارهای روستایی به تفکیک استان‌های کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، دانشکده علوم زیست‌محیطی و کشاورزی پایدار، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران

2 استادیار اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان و قایم مقام دانشگاه پیام نور کشور

چکیده

یکی از سیاست‌های مهم اقتصادی در بیشتر کشورها حمایت از تولیدکننده یا مصرف‌کننده از طریق پرداخت یارانه است. از سوی دیگر، برخی اقتصاددانان بر این باورند که سیاست‌های حمایتی سبب تحریف قیمت­های بازار و هزینه تولید و تخصیص نامطلوب نهاده­ها و کاهش رفاه اجتماعی در بلندمدت می­شود. این تحقیق به‌دنبال بررسی تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر هزینه­های غیرخوراکی خانوارهای روستایی به تفکیک استان­های کشور در بازه زمانی 1394-1387 با استفاده از روش پانل دیتا می­باشد. بر این اساس، استان­های کشور به سه دسته استان­های با سطح توسعه­یافتگی پایین و خیلی پایین، استان­های با سطح توسعه ­یافتگی متوسط و استان­های با سطح توسعه یافتگی بالا و خیلی بالا تقسیم شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در گروه استان­های با سطح توسعه یافتگی پایین و خیلی پایین و بالا و خیلی بالا، هدفمندسازی یارانه­ها تأثیر منفی و معنی­داری بر هزینه­های غیرخوراکی خانوارهای روستایی دارد. به‌عبارت دیگر، در این گروه از استان­ها، با انجام هدفمندسازی یارانه­ها، خانوارهای روستایی تمایل بیشتر به مصرف مواد خوراکی از خود نشان داده‌اند. همچنین، در هر سه گروه استان­های مورد مطالعه، متوسط درآمد تأثیر مثبت و معنی­داری بر هزینه­های غیرخوراکی خانوارهای روستایی داشته است.  
 طبقه­بندی JEL: C23, E64, R28

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effect of Targeting Subsidies on Non-Food Costs of Rural Households Provinces in Iran

نویسندگان [English]

  • Ali Rahnama 1
  • Mahmoud Hashemi Tabar 2
  • Ahmad Akbari 3
1 Ph.D. student, Agricultural Economics, Faculty of Economics, Sistan and Baluchestan University, Iran
2 Assistant Professor of Agricultural Economics, Sistan and Baluchestan University
3 Professor, Department of Agricultural Economics, Faculty of Economics, University of Sistan and Baluchestan, Iran, aakbari@hamoon.usb.ac.ir
چکیده [English]

In most countries, one of the major economic policies is to subsidize a producer or consumer. On the other hand, some economists believe that supportive policies distort market prices and cost of production, and unduly allocate inputs and reduce social welfare in the long run. This research investigates the effect of targeting subsidies on the nonfood costs of rural households using the panel data in different provinces of the country during the period of 2008-2015. Provinces were divided into three categories: low and very low, medium, high and very high development. The results showed that in the low and very low, high and very high provinces, targeting of subsidies had a significant negative impact and the average income in all three groups had a significant positive impact on the nonfood costs of rural households.
JEL Classification: C23, E64, R28
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Targeting subsidies
  • Non-Food Costs
  • Rural Households
  • developing provinces of the country
  • Panel Data Model
اسکندری، مصطفی، محمدی، حمید، میرزائی، حمید رضا و کیخا، احمد علی (1396). آثار هدفمندسازی یارانه­های انرژی بر روند متغیرهای کلان در بخش کشاورزی، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 9 (1): 125-144.
اصغری لفمجانی، صادق، توکلی، مرتضی، فاضل نیا، غریب و سرگلزایی، فرشته (1394). تحلیل اثرات هدفمندسازی یارانه­ها بر پایداری روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان زابل)، نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، 7 (4): 61-75.
بذرافشان، جواد، مرادی، محمود، حسنی مهموئی، بهروز و خاتمی، سیده سمیه (1394). بررسی پیامدهای هدفمندسازی یارانه­ها در الگوی مصرف خانوار روستایی مورد شناسی: بخش مرکزی شهرستان بیرجند، جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، 16: 145-160.
پژویان، جمشید و امین رشتی، نارسیس (1388). یارانه­ها و خطاهای نوع اول و دوم، پژوهشنامه اقتصادی.
جلالیان، حمید، هاشمی، صدیقه و یعقوبی، جعفر (1392). بررسی اثرات کوتاه‌مدت اجرای طرح هدفمندسازی یارانه­ها بر وضعیت کشاورزی روستائیان شهرستان نی­ریز (مطالعه­ موردی: دهستان آباده طشک)، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، 3 (10): 45-60.
ریاحی، وحید و سلطان آبادی، ملیحه (1397). اثرات اقتصادی هدفمندی یارانه­ها بر معیشت خانوارهای روستایی شهرستان خوشاب، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 7 (1): 95-112.
سجاسی قیداری، حمدالله (1394). تحلیل تأثیرات پرداخت یارانه­های نقدی بر بهبود کیفیت زندگی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان شیرینگ)، فصلنامه مجلس و راهبرد، 23 (85): 107-141.
سهیلی، کیومرث، سحاب خدامرادی، مرتضی، منیری، محمد رضا و گلی، یونس (1396). اثر هدفمندسازی یارانه­ها بر ترکیب هزینه­ای خانوارها در ایران، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 17 (3): 101-129.
صنیعی، علیرضا (1366). الگوی مصرف و ساخت اقتصادی، جهاد دانشگاهی دانشگاه اصفهان.
فراهانی، حسین، اصدقی سراسکانرود، زهرا و طولابی نژاد، مهرشاد (1392). تحلیل اثرات هدفمندسازی یارانه­ها در توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی مورد: دهستان جایدر در شهرستان پل دختر، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2 (3): 23-38.
گلی، یونس و منیری، محمدرضا (1397). هدفمندسازی یارانه­ها و ترکیب محصولات کشاورزی در سبد خانوارهای ایرانی، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 6 (20): 131-147.
محمدی، فریبرز (1390). بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر تصادفات جاده­ای در ایران (1388-1350)، پایان نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه بوعلی سینا همدان.
محمدی یگانه، بهروز، فراهانی، حسین و عباسی، جواد (1396). اثرات هدفمندسازی یارانه­ها بر ساختار تولید در روستاهای شهرستان زنجان، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 6 (1): 177-193.
موسوی، میر نجف، تقیلو، علی اکبر و باقری کشکولی، علی (1394). تحلیل رابطه شاخص­های جمعیتی با توسعه­یافتگی استان­های ایران، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، 4 (16): 7-22.
موسوی، نعمت‌الله، خالویی، اردوان و فرج‌زاده، ذکریا (1388). بررسی اثرات رفاهی حذف یارانه کود شیمیایی بر تولیدکنندگان ذرت استان فارس، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 1 (4): 61-76.
نوراللهی، عفت، قاسمی، مریم و نوغانی، محسن (1396). اثربخشی هدفمندی یارانه­ها بر کیفیت زندگی روستاییان مورد: روستاهای بخش احمدآباد شهرستان مشهد، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 6 (3): 57-80.
Baltagi, B.H. (2005). Econometric analysis of panel data, Third Edition, New York: John Wiley and Sons.
Barkhordar, Z., Fakourian, S., & Sheikhha, S. (2018). The role of energy subsidy reform in energy efficiency enhancement: lessons learnt and future potential for Iranian industries, Journal of Cleaner Production, In press, accepted manuscript.
Deaton, A. (2005). Franco Modigliani and lifecycle theory of consumption, Research program in development studies and center for health and wellbeing Princeton University.
Hsiao, C. (2003). Autoregressive modeling and money-income causality detection, Journal of Monetary Economics, 7(1): 85-106.
Korayem, K. (2013). Food subsidy and the social assistance program in Egypt; targeting and efficiency assessment. Topics in Middle Eastern and North African Economies, 15.
Moshiri, S. (2015). The effects of the energy price reform on households consumption in Iran, Energy Policy, 79: 177-188.
Rahimnia, H., Akbari Moghaddam, B., & Monjazeb, M.R. (2015). The impact of fuel subsidy targeting in Iran using a CGE model, Iranaian Journal of Economics Studies, 4(1): 53-79.
Rahiminia, H., Akbari Moghadam, B., & Monjazeb, M. R. (2015). The impact of change in Iran subsidies system on the quantitative and price variable of domestic production and employment (by using CGE model). Journal of Economic Modeling Research, 19, 73-112.
Yussof, N.Y.M., & Bekhet, H.A. (2015). The Effect of Energy Subsidy Removal on Energy Demand and Potential Energy Savings in Malaysia, 7th International Economics & Business Management Conference.