تجزیه و تحلیل بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش های منتخب با وجود شاخص تحریم‌های اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد اقتصاد، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

2 استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

چکیده

یکی از سوالاتی که همواره پیش روی اقتصاددانان و سیاست‌گذاران کشورمان قرار دارد، این است که با وجود تحریم‌ها روند بهره‌وری بخش‌های اقتصادی کشور چگونه بوده است؟ در همین راستا هدف این پژوهش بررسی بهره­وری کل عوامل تولید در شرایط تحریم‌های اقتصادی برای بخش‌های صنعت، کشاورزی و حمل و نقل در  اقتصاد ایران است. بدین منظوراز مدل تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) و شاخص مالم کوییست در بازه 1358 تا 1395 استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که تحریم‌ها با درجات متفاوت بهره‌وری و کارایی بخش­های مختلف را تحت تأثیر قرار داده‌اند. در دوره مورد مطالعه، با وجود تحریم‌ها بخش حمل و نقل، بهترین عملکرد و بخش صنعت، بدترین عملکرد را از لحاظ بهره‌وری و کارایی داشته‌اند. هم‏چنین بر اساس نتایج به‌دست‌آمده تغییرات بهره‌وری در هر سه صنعت بیشتر تحت تأثیر تغییرات تکنولوژی بوده است.
طبقه‌بندی JEL: F51,D24,D61

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of Total Factor Productivity in Selected Sectors with the Economic Sanctions Index

نویسندگان [English]

  • Narges Mahmoodi 1
  • Abdolkarim Hosseinpoor 2
  • Mohammad Rezaei 2
1 MSc Economics, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
2 Assistant Professor of Economics, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
چکیده [English]

One of the questions that our economists and policymakers are always facing is that, despite the sanctions, how was the process of productivity of the economic sectors of the country? In this regard, the purpose of this study is to investigate the total factor productivity in terms of economic sanctions for the sectors of industry, agriculture and transportation in the Iranian economy. For this purpose, the Data Envelopment Analysis (DEA) and Malmquist Index have been used for the period from 1979 to 2017. The results indicate that sanctions have affected different levels of productivity and efficiency in different sectors. In the course of the study, despite the sanctions, the transportation sector had the best performance and the industry sector had the worst performance in terms of efficiency and efficiency. Also, based on the results, productivity changes in all three industries were more affected by technological changes.
JEL Classification: F51, D24, D61

کلیدواژه‌ها [English]

  • resistive economy
  • economic sanctions
  • Data Envelopment Analysis
  • Malmquist indicator
  • total productivity
  1. آزادی، عباس و آزادی، فرهاد و اسماعیلی، جمال و محمدی، مسعود (1392). "تحریم‌ها و بخش‌های آسیب‌پذیر آن در ایران"، اولین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد در شرایط تحریم، بابلسر.

    بخشایش، الهام و مصطفایی، هاجر (1392). "بررسی آثار تحریم‌های اقتصادی بر دو صنعت نفت و گاز در ایران"، اولین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد در شرایط تحریم، بابلسر.

    پیرایی، خسرو و کوروش پسندیده، حسین (1381). "مطالعه تجربی رابطه بین نرخ ارز و تورم در ایران"، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره 2، شماره 4، 61-80.

    تقوی، مهدی ‌و محمدی، حسین (1385). "تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران"، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 22 ، 44-15.

    جهانگرد، اسفندیار و امینی علیرضا و فرهادی‌کیا، علیرضا و ازوجی، علاء الدین (1392). "بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری کل عوامل تولید حمل و نقل جاده ایران"، سال اول، 134-97.

    حسن‌زاده، مهرداد و امیر حصاری، سارا (1395). "اثر تحریم‌های بین‌الملل بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران"، اولین کنفرانس بین‌المللی پارادایم‌های نوین مدیریت- هوش تجاری و سازمانی.

    حسینی، شمس الدین (1392). "اقتصاد ایران همراه با تحریم با تأکید بر عملکرد سال 1391"، فصلنامه سیاست‏های مالی و اقتصادی ویژه‌نامه کارنامه اقتصادی دولت، شماره 2، 20-5.

    حیدری، ابراهیم (1389). "تجزیه و تحلیل بهره‌وری در صنایع منتخب انرژی بر ایران بر اساس روش DEA"، پژوهشنامه اقتصاد کلان، سال هفتم، شماره 14.

    خلیلیان، صادق و امیر تیموری، سمیه (1388). "رشد بهره‌وری کل عوامل تولیدی در بخش‌های مهم اقتصادی ایران طی برنامه‌هـای اول، دوم و سـوم توسـعه، بـا اسـتفاده از شاخص بهره‌وری مالم کوئیست"، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هجدهم، شماره 71.

    ختایی، محمود و موسوی نیک، هادی (1387). "اثر نوسان‌های نرخ ارز بر رشد اقتصادی با توجه به سطح توسعه بازار‌های مالی"، فصلنامه پژوهش‏های اقتصاد ایران، سال دهم، شماره 37، 19-1.

    سیاست‏های کلی اقتصاد مقاومتی (1392).

    شاه‌آبادی، ابوالفضل و بهاری، زهره (1392). "مقایسه شرایط اقتصادی ایران و چین از منظر متغیرهای کلان اقتصادی با تأکید بر اقتصاد دانش‌بنیان به منظور مقابله با تحریم‌های اقتصادی"، کنفرانس بین‌المللی در شرایط تحریم، شرکت پژوهشی طرود شمال.

    شهبازی، کیومرث و علیزاده، سارا (1397). "تأثیر مخارج دولت بر بهره وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران"، مجلع علمی پژوهشی تحقیقات  اقتصاد کشاورزی، دوره 10، شماره 38، 48-33.

    عباسیان، عزت‌الله و مهرگان، نادر (1386). " اجزاء بهره‌وری کل عوامل تولید حمل‌ونقل و ارتباطات"، پژوهش‌نامه حمل‌ونقل، سال چهارم، شماره 4.

    عزتی، مرتضی و سلمانی، یونس (1393). "بررسی آثار مستقیم و غیرمستقیم تحریم‌ها در رشد اقتصادی ایران با تأکید بر بخش خارجی اقتصاد"، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره بیست و پنجم.

    عزتی، مرتضی و سلمانی، یونس (1394). " برآورد اثر تحریم‌های اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران"، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هجدهم، شماره 67.

    عسگری، حشمت‌الله (1391). " تحلیل بهره‌وری در صنایع استان ایلام"، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 62، 123-101.

    عیسی‏زاده، سعید و صوفی مجیدپور، مسعود (1396). "رشد بهره وری کل عوامل تولید، پیشرفت تکنولوژیکی، تغییرات کارایی: شواهد تجربی از صنایع تولیدی ایران"، فصلنامه مدل‏سازی اقتصادی، سال یازدهم، شماره 4، 48-29.

    فرازمند، حسن، حکمت، پرتو و کیان، مسعود (1391). "بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر تولید بخش کشاورزی با استفاده از نرخ رشد بهره‌وری کل عوامل تولید"، اولین کنفرانس دانشجویی اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد.

    فدائی، مهدی و درخشان، مرتضی (1393). "تحلیل اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت تحریم‌های اقتصادی بر رشد اقتصادی در ایران"، فصلنامه پژوهش‏های رشد توسعه اقتصادی، دوره 5، شماره 18، 132-113.

    محمدوند ناهیدی، محمدرضا و صادقی، لیلا (1394). "بررسی تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر تولید بخش صنعت در ایران"، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد و حسابداری.

    نایبی، حمیدرضا و ابراهیمی، رضا و نفندریان، کاظم (1388). "محاسبه رشد بهره‌وری کل عوامل تولید و بررسی تغییرات کارایی و تکنولوژی بخش عالی دولتی ایران به روش تحلیل پوششی داده‌ها"، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال دوم، شماره 1.

    مجموعه قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جمهورى اسلامى ایران (1383). نشر معاونت پژوهش، تدوین و تنقیح قوانین و مقررات، چاپ اول.

    مجموعه قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1389).

    مجموعه قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1395).

    1. Afesorgbor, S-K., & Renuk, M. (2016). "The impact of economic sanctions on income inequality of target states." World Development 83: 1-11.
    2. ‏Ankudinov, A.,  Rustam, I. & Oleg, L. (2017). "Sanctions and the Russian stock market." Research in International Business and Finance 40: 150-162.
    3. Biglaiser, G., & David, L. (2011). "The effect of sanctions on US foreign direct investment." International Organization 65.3:531-551.
    4. ‏De grave, P. (1993). The Economics of Monetary Integration. Oxford University Press.
    5. Gurvich, E., & Ilya, P.  (2016). "The impact of financial sanctions on the Russian economy". Voprosy Economiki 1
    6. Hisali, E., & Bruno,Y. (2011). "Total factor productivity growth in Uganda’s telecommunications industry." Telecommunications Policy 35.1: 12-19.
    7. Hsu, Sh-H.,  Ming-Miin Yu., & Ching-Cheng, Ch.) 2003)."an analysis of total factor productivity growth in China’s agricultural sector." Prepared for American Agricultural Economics Association Annual Meeting, Montreal, Canada.
    8.  Lopez, G., & Cortright, D. (1995). Sanction Sava, An Alternative to Militery Intervention, The Flecher Foroum, Fase 3:385-404.
    9. Neuenkirch, M., & Florian, N. (2015) "The impact of UN and US economic sanctions on GDP growth." European Journal of Political Economy 40: 110-125.
    10. Oechslin, M. (2014). "Targeting autocrats: Economic sanctions and regime change." European Journal of Political Economy, 36: 24-40.
    11. Pastor, J., & Knox, L. (2005) "A global Malmquist productivity index." Economics Letters 88.2: 266-271.
    12. Korhonen, I., Simola, H., & Solanko, L. (2018). Sanctions, counter-sanctions and Russia: Effects on economy, trade and finance.
    13. Rezai, B.,  Hosseinzadeh Lotfi, F., & Alizadeh Afrouzi, M.  (2010). "The interval Malmquist productivity index in DEA." Iranian Journal of Optimization 2: 311-322.
    14. Liuguo, Sh., Yingying, He., Chao, F., & Zhang, Sh. (2016). An empirical analysis of total-factor productivity in 30 sub-sub-sectors of China's nonferrous metal industry, Resources Policy, vol. 50, issue C, 264-269
    15.  Tang, D., Tang, J.,  Zheng, x.,  Tingyu, Ma., & Brandon, B. (2017). "Environmental regulation efficiency and total factor productivity-Effect analysis based on Chinese data from 2003 to 2013." Ecological Indicators 73: 312-318.