برآورد درآمد غیررسمی در صنایع کارخانه‌ای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه مازندران، ایران

چکیده

درآمد غیررسمی در بنگاه‌ها، با هدف کاهش مالیات بر سود شکل می‌گیرد. در صورت مالی کاذب، بخشی از فروش بنگاه پنهان می‌شود و در نتیجه سود رسمی کاهش می‌یابد. در الگوی این پژوهش، درآمد غیررسمیِ بنگاه، تابعی از فاصله بین سود حقیقی و سود رسمی در نظر گرفته شده است. توزیع آماری مربوط به سود بنگاه‌ها، شکل خاصی از توزیع بتا را نشان می‌دهد که پارامترهای آن بر مبنای نمونه‌ای از صنایع کارخانه‌ای ایران کسب شده است. دلیل انتخاب صنایع کارخانه‌ای، فرایند پیچیده‌ی تبدیل داده به ستانده در این بنگاه‌هاست که امکان ممیزی دقیق مالیاتی را دشوار می‌کند. از این رو، ایجاد فروش غیررسمی در کارخانه‌هایی که فرایند تولید پیچیده‌ دارند - با وجود نظام مالیات بر ارزش افزوده - ناممکن نیست. با شبیه‌سازی سود و ایجاد فرایند تصادفی در متغیر مربوط به انگیزه‌ی فرار مالیاتی، تابع چگالی احتمال برای فروش غیررسمی ایجاد می‏شود. نتیجه‌ی پژوهش نشان می‌دهد که درآمد غیررسمی در سطح اطمینان 99 درصد، بین 11 تا 12 درصد از فروش کارخانه‌‌هایی را شامل می‌شود که دارای امکان و انگیزه‌ی کافی برای فرار مالیاتی هستند.
طبقه‌بندی JEL: H26, C15, L52

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Informal Income Estimation in Iranian Manufacture Industries

نویسنده [English]

  • Mani Motameni
Assistant Professor of Economics, University of Mazandaran, Faculty of Economics and administrative science
چکیده [English]

Informal income and pseudo financial statements are formed to tax evasion. In the model, informal sales are a function of company’s real and formal profit. The statistical distribution of corporate profit is a specific beta distribution which is called pert. The reason for selecting manufacture industries in this research is the complex process of converting input into output in these firms which makes it difficult to accurately audit the tax. Hence, the creation of informal sales in these firms seems possible. Parameters of probability density function for the profit ratio were calculated by a sample of Tehran stock member manufactures. The results of the study indicate that the informal income ratio at the 99% confidence level is between 11 to 12 percent of total revenues of the firms studied.
JEL Classification:  H26, C15, L52

کلیدواژه‌ها [English]

  • Informal Income
  • Manufacture Industries
  • Pert Distribution
  1. آذرمند، حمید (1386). ارزیابی اقتصاد پنهان در ایران. فصلنامه حساب‌های اقتصادی ایران، 3، 26-41.
    ابریشمی، حمید، محسن مهرآرا و نازلی هیبتی (1386). بررسی واکنش متقارن اقتصاد زیرزمینی به تغییرات مالیات، تحقیقات اقتصادی، 42، 100-120.
    امیدی‌پور، رضا و پژویان، جمشید (1396). فرار مالیاتی بر پایه درآمد اشخاص حقوقی در ایران، فصلنامه اقتصاد مالی، 39، 27-56.
    دهقان، سحر، یگانه، موسوی جهرمی و قهرمان، عبدلی (1397). تئوری چشم‌انداز، رهیافتی نوین در توضیح پدیده فرار مالیاتی، تحقیقات اقتصادی، 53، 1-27.
    صادقی، حسین و علیرضا شکیبایی (1382). مدل‌سازی اقتصاد زیرزمینی با روش منطق فازی. تحقیقات اقتصادی، 38، 100-120.
    عرب­مازار، علی­اکبر و دهقانی، علی (1388). برآورد کارایی مالیات بر درآمد مشاغل و اشخاص حقوقی در استان­های کشور. پژوهشنامه مالیات، 55، 45-64.
    عبدالله میلانی، مهنوش و اکبرپور روشن، نرگس (1391). فرار مالیاتی ناشی از اقتصاد غیررسمی در ایران. پژوهشنامه مالیات، 61، 141-169.
    کریمی، محمد‌شریف، دل‌انگیزان، سهراب و حیدریان، راضیه (1397). تعیین عوامل مؤثر بر اقتصاد زیرزمینی در ایران در دوره‌ی 1394-1397 با روش تصحیح خطای برداری، تحقیقات اقتصادی، 53، 367-386.
    نادران، الیاس و صدیقی، حسن (1387). بررسی اثر مالیات‌ها و اجزای آن بر اقتصاد زیرزمینی در ایران، تحقیقات اقتصادی، 43، 100-120.Asatryan, Z., & Peichl, A. )2017(, Responses of Firms to Tax, Administrative and Accounting Rules: Evidence from Armenia, CESifo Working Paper Series 6754, CESifo Group Munich.

    1. Carillio, P., Pomeranz, D., & Singhal, M. (2017). Dodging the Taxman: Firm Misreporting and limits to Tax Enforcement, American Economic Journal: Applied Economics, 9, 144-164.
    2. Friedland, N., Shlomo, M., & Rutenberg, A. (1978). A Simulation of Income Tax Evasion, Journal of Public Economics, 10, 107-116.
    3. Levaggi, R., & Menoncin, F. (2016). Optimal Dynamic Tax Evasion: a Portfolio Approach, Journal of Economic and Behavior, 124, 115-129.
    4. Mccaleb, T. (1976). A Note on Optimum Tax Evasion, Journal of Public Economics, 2, 265-270.
    5. Stankevicius, E., & Leonas, L. (2015). Hybrid Approach Model for Prevention of Tax Evasion and Fraud, Procedia-Social and Behavior Sciences, 213, 383-389.
    6. Tanzi, V. (1980). the Underground Economy in the United States: Estimate and Implications, Banca Nazionale del Lavoro, 135, 427-453.
    7. Reingewertz, Y. (2018). Corporate taxes and vertical tax externalities: Evidence from narrative federal tax shocks. Regional Science and Urban Economics, 68, 84–97.
    8. Waseem, M. (2018). Taxes, Informality and Income Shifting: Evidence from a Recent Pakistan Tax Reform, Journal of Public Economics, 157, 41-77.