تجارت درون صنعتی ایران و شرکای تجاری منتخب با رویکرد محیط‏زیستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد بین‏الملل، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان

2 استاد اقتصاد بین ‏الملل گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان

چکیده

تجارت درون ­صنعت، صادرات و واردات همزمان کالاها و خدماتی است که در یک یا چند گروه صنعتی مشابه دسته‏بندی شده‌اند. تجارت درون صنعت به دو بخش تجارت درون صنعت افقی و عمودی تفکیک می‌شود که به ترتیب با تجارت محصولات در یک کیفیت مشابه و دیگری با کیفیت‏های متفاوت تعریف می‌شوند. این نوع تجارت در کالاهای تمام شده که بستگی به هزینه‌های حمل و نقل، تجارت فصلی و حتی تنوع محصول دارد، نسبت به تجارت بین صنعت به‏دلیل رقابت در کیفیت و ارزش افزوده بالاتر، بیشتر تحت فشارهای کمتری از ناحیه کنترل تجاری، سیاسی و تهدیدهای زیست محیطی قرار می‌گیرد. بر این اساس سهم کشورهای توسعه‌یافته در تجارت درون صنعت در محصولات نهایی و صنایع کارخانه‌ای بالاتر است که عامل کنترل کننده‌ای برای محیط‏زیست محسوب می‌شود.
هدف از این مقاله، بررسی اندازه و تعیین نوع تجارت متقابل میان ایران و شرکای تجاری منتخب همسایه، شرق آسیا و تعدادی از اعضای اتحادیه اروپا و شناسایی رابطه زیست محیطی آن براساس اندازه­گیریشاخص‌های مهم گروبل- لوید، فونتان و فردنبرگ و شاخص اظهر و الیوت برای دوره زمانی (2015-2001) می‏باشد. براساس نتایج به دست آمده، سهم قابل ملاحظه‌ای از تجارت درون صنعت متقابل ایران و کشورهای منتخب به تجارت درون صنعت عمودی اختصاص دارد، که نشان می‏دهد فشار رقابتی بر کالاهای ایرانی اندک بوده و با توجه به شاخص اظهر و الیوت، سهم عمده تجارت درون صنعت از کالاهای با کیفیت پایین تشکیل شده است. در نتیجه، با توجه به یافته­های به‏دست آمده، ماهیت روابط تجاری ایران با شرکای تجاری منتخب بیانگر همراه نبودن بخش تجارت خارجی ایران با حفظ و بهبود کیفیت محیط‏زیست کشور بوده است. در مقابل تکیه بر استراتژی گسترش تجارت درون صنعتی به بهبود کیفیت محیط‏زیست کمک می­کند.
طبقه‏ بندی JEL:  F18, F14

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iran's Intra-Industry Trade and Selected Trading Partners with an Environmental Approach

نویسندگان [English]

  • sanaz younespour 1
  • Seyed Komail Tayebi 2
1 PhD Student in International Economics, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan
2 Professor of International Economics, Department of Economics, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan
چکیده [English]

Intra-industry trade (IIT) in final goods, which depends on transport costs, seasonal trade and even product diversification, is often subject to lower pressures from commercial, political and control levels due to competition in industry for higher quality and higher value added, which is a controlling factor for the environment.
The purpose of this article is to determine the type of cross-trade between Iran and selected trading partners and to identify its environmental impact. For this purpose, the different types of Iran’s IIT with its selected trading partners were calculated based on the Globel-Lloyd (GL), Fontan, Friedenberg and Peridy (FFP) and the Azhar and Eliot (AE) indexes over the period (2001-2015).
Emprical Results show that a significant share of intra-industry trade between Iran and selected countries (including neighbours, countries from East Asia and Europe) relies on vertical intra-industry trade, indicating that there is little competitive pressure on Iranian tradable goods. According to Azhar and Eliot's index, the major share of intra-industry trade is made from low quality goods. Hence, choosing such a trade strategy has not led to improvement of Iran's environmental quality. The implication of the empirical findings figures out the policy of IIT flows expansion in order to preserve the quality of the country’s environment.
JEL Classification: F14, F18

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vertical Intra-Industry Trade
  • Horizontal Intra-Industry Trade
  • Globel-Lloyd Index
  • Fontagn-Friedenberg-Peridy Index
  • Azhar-Elliott Index
  • Environmental Quality

مراجع

آذربایجانی، کریم و ایزدی، گل آرا (1385). تجارت درون صنعت ایران با چین: نگاهی نو.  فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، 26، 81 -99.
اسگویی، محمد مهدی برقی. (2008). آثار آزادسازی تجاری بر انتشار گازهای گلخانه‎‌‌ای (دی‌اکسید کربن) در منحنی زیست‎ محیطی کوزنتس، تحقیقات اقتصادی، 43(1).
طیبی، سید کمیل، شریفی، علیمراد و یونس‫پور، ساناز (2011). اثر تجارت درون صنعت بر کیفیّت محیط‏زیست: تجربه‌ی روابط تجاری ایران با کشورهای منتخب در سه حوزه مختلف.  فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، 1(2) ، 37-60.
موسوی، سیدنعمت اله، نیازی، ندا و فرج زاده، زکریا (2013). اثرات جهانی شدن بر انتشار آلودگی در ایران. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 5(18)، 75-90.

Abd-el-Rahman, K. (1991). “Firms’ Competitive and National Comparative Advantages as Joint Determinants of Trade Composition,” Review of World Economics (Weltwirtschaftliches Archiv), 127 (1), 83-97.
Azhar, A. K., & Elliott, R. J. (2006). On the measurement of product quality in intra-industry trade. Review of World Economics, 142 (3), 476-495.‏
Aralas, S. )2010(. “Essays in trade and environment: The environmental effects of intraindustry trade”, phd Dissertation, Depof Agricultural Economics, Michigan State University.
Benarroch, M., & Gaisford, J. (2014). "Intra‐industry trade liberalization and the environment". Review of International Economics, 22(5), 886-904.‏
Benarroch, M., & Weder, R. (2006). “Intra-industry Trade in Intermediate Products, Pollution and Internationally Increasing Returns,” Journal of Environmental Economics and Management, 52(3), 675-689.
Černoša, S. (2007). “Horizontal and Vertical Intra-Industry Trade between the Former CEFTA Countries and the European Union,” Managing Global Transitions, 5 (2), 157-178.
Dixit, A. K., & Stiglitz, J. E. (1977). “Monopolistic competition and optimum product diversity”. The American economic review, 67(3), 297-308.
Erdogan, A. M. (2014). Bilateral trade and the environment: A general equilibrium model based on new trade theory. International Review of Economics & Finance, 34, 52-71.‏
 Frankel, J. A., & Rose, A. K. (2005). Is trade good or bad for the environment? Sorting out the causality. Review of economics and statistics, 87 (1), 85-91.‏
Fontagné, L., Freudenberg, M., & Péridy, N. (1998). Intra-Industry Trade and the Single Market: Quality Matters, CEPR Discussion.
Fung, K.C., & Maechler, A.M. (2007). “The Impact of Intra-Industry Trade on the Environment”, J. Int. Trade & Economic Development. 16(1), 53-69.
Greenaway, D. Hine, D. R., & Milner, C. (1995). “Vertical and Horizontal Intra-Industry Trade: A Cross Industry Analysis for the United Kingdom,” The Economic Journal, 105, 1505-1518.
Grubel, Herbert G., & Lloyd, Peter J. (1975). Intra-industry Trade: the Theory and Measurement of International Trade in Differentiated Products. New York: Wiley. ISBN 0-470-33000-7.
Leitão, N. C., Dima, B., & Ștefana, D. C. (2011). The environment effects and intra-industry trade. World Applied Sciences Journal, 12(3), 243-249.‏
Levy, T., & Dinopoulos, E. (2016). Global environmental standards with heterogeneous polluters. International Review of Economics & Finance, 43, 482-498.‏
Managi, S., & Kumar, S. (2009). Trade-induced technological change: analyzing economic and environmental outcomes. Economic Modelling, 26(3), 721-732.‏
Roy, J. (2017). On the environmental consequences of intra-industry trade. Journal of Environmental Economics and Management, 83, 50-67.‏
Sharma, K. (2004). Horizontal and vertical intra-industry trade in Australian manufacturing: does trade liberalization have any impact?. Applied Economics, 36(15), 1723-1730.‏
Stone, J.A., & lee, H.H. (1995). Determonants of Intra-Industry trade : Aloginatodinal. Cross - corss - country Analysis. Weltwirtschaftliche Archive.131(1). 67-85.
Tharakan, P. M. (1984). Intra-industry trade between the industrial countries and the developing world. European Economic Review, 26(1-2), 213-227.‏
Veeramani, C. (2002). Intra-industry trade of India: Trends and country-specific factors. Weltwirtschaftliches Archiv, 138(3), 509-533.‏
https://oec.world/en/profile/country/irn/
https://ec.europa.eu/trade/policy/countries-andregions/countries/iran/
https://dfat.gov.au/geo/iran/Pages/iran-country-brief.aspx
www.irica.gov.ir/web_directory
www.amar.org.ir

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 مهر 1398
  • تاریخ بازنگری: 26 اسفند 1398
  • تاریخ پذیرش: 24 اردیبهشت 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار