ارزیابی عوامل موثر بر جذب گردشگران بین‌المللی با استفاده از مدل جاذبه

نظری, محسن; اسفیدانی, محمد رحیم; طباطبایی, سید مهدی

doi:10.22059/jte.2017.59618

ارزیابی عوامل موثر بر جذب گردشگران بین‌المللی با استفاده از مدل جاذبه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه مدیریت بازرگانی دانشکده‌ی مدیریت، دانشگاه تهران

² استادیار گروه مدیریت بازرگانی دانشکده‌ی مدیریت، دانشگاه تهران

³ دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی، دانشکده‌ی مدیریت دانشگاه تهران

10.22059/jte.2017.59618

چکیده

با توجه به افزایش شمار گردشگران بین‌المللی و نقش روز افزون صنعت گردشگری در اقتصاد کشورها، شناسایی عوامل مؤثر در جذب گردشگران بین‌المللی بیش از پیش ضروری جلوه می‌کند. دولت‌ها و بخش خصوصی به‌منظور توسعه، رقابت و بقاء در صنعت گردشگری نیازمند شناسایی عوامل مؤثر و پیش‌بینی تقاضای گردشگری می‌باشند. هدف اصلی این پژوهش به کارگیری تکنیک‌های اقتصاد سنجی پنل دیتا در بررسی عوامل مؤثر در جذب گردشگران بین‌المللی به ایران و تخمین تابع تقاضا با استفاده از مدل جاذبه می‌باشد. متغیر وابسته این پژوهش تعداد گردشگران ورودی به ایران به تفکیک از 53 کشور در سال‌های 2013-2009 و متغیرهای مستقل تولید ناخالص داخلی سرانه، فاصله جغرافیایی، جمعیت، نرخ ارز بر حسب قیمت واقعی سال 2010، تعداد تخت‌های هتل، جاذبه‌های ثبت جهانی و شاخص برند کشور می‌باشند که داده‌های آنها از مراکز اطلاعاتی داخلی و بین‌المللی استخراج و با استفاده نرم‌افزار Eviewsبررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که تمامی متغیرها به جزء جاذبه‌های ثبت جهانی از لحاظ آماری معنادار می‌باشند. متغیر شاخص برند با ضریب 19/18 بیش‌ترین تأثیر را بر تقاضای گردشگری و بعد از آن تعداد تخت‌های هتل با ضریب 89/1 دومین عامل اثرگذار است. متغیر فاصله‌ی جغرافیایی با ضریب 56/2- تنها عامل منفی در جذب گردشگران می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Gravity Model Analysis on Determinants of Tourism Flow to Iran

نویسندگان [English]

Mohsen Nazari ¹
Mohammad Rahim Esfidani ²
Seyed Mehdi Tabatabaee ³

¹ Associate Professor, University of Tehran

² Assistance Professor, University of Tehran

³ University of tehran

چکیده [English]

Due to increasing number of international tourists and the enhancing role of tourism in economies of countries and competing environment, recognizing determinants in attracting international tourists seems very essential than ever before. Public and private sectors need to examine determinants and forecast tourism demand. The primary aim of this study is using econometric techniques to analyzing determinants of attracting international tourists to Iran and estimating tourism demand function by the gravity model and panel data techniques. Our dependent variable is the number of inbound tourists to Iran from countries of origin in 2009-2013. Explanatory variables are Per capita GDP, population of countries of origin, geographical distance, real exchange rate based on 2010 data, and numbers of hotels’ bed, UNESCO world heritage sites and the country brand index which their data acquired from national and international authorities and examined in Eviews 7 software. The results estimated by fixed effects shows that national brand index of Iran has the most positive effect on tourism demand (18.19) and hotels’ beds stand is the second important factor (1.89). But existing UNESCO heritage sites doesn’t have any impact on attracting tourists to Iran.
JEL Classification: Z11, Z19, Z30

کلیدواژه‌ها [English]

Tourism demand
Panel data
Demand Forecasting
Gravity Model
UNESCO World Heritage

مراجع

ابریشمی، حمید. برکیش، احمد قلی (1394). پیش بینی تقاضای گردشگری خارجی (یک مطالعه موردی برای ایران)، مجله‌ی برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 13 (4) ، 51-71.‎

حبیبی، فاتح و عباسی نژاد، حسین (1384). تصریح و برآورد تابع تقاضای گردشگری ایران با استفاده از داده های سری زمانی – مقطعی، مجله‌ی تحقیقات اقتصادی (70)، 91-115.

خسرو آبادی، محمد (1385). تخمین تابع تقاضای توریسم خارجی ایران طی دوره 1383-1344 و ارائه استراتژی‌های گسترش صنعت توریسم ایران (با استفاده از استراتژی‌های توسعه توریسم در مالزی، سنگاپور و مصر)، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد. دانشگاه صنعتی اصفهان. دانشکده‌ی صنایع و سیستم‌ها.

راسخی‌نژاد، آرزو (1388). تخمین تابع تقاضای گردشگری داخلی در ایران، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده‌ی علوم انسانی.

رسولی، اسماعیل (1381). تخمین تابع تقاضای جهانگرد ورودی به ایران، پایان‌نامه‌ی ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ. داﻧﺸﮕﺎه علامه طباطبائی، داﻧﺸﮑﺪه اقتصاد.

سوری، علی (1391). اقتصادسنجی همراه با کاربرد EVIEWS7، تهران. نشر فرهنگ‌شناسی.

شالبافیان، علی اصغر (1394). نمایه آماری گردشگری جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

شاه‌آبادی، ابوالفضل و سیاح، علی (1392). تأثیر زیرساخت های اقتصادی بر گردشگری: رویکرد پانل دیتا مقایسه‌ی تطبیقی کشورهای درحال توسعه و توسعه‌یافته، مجله‌ی برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 7 (2) ، 25-43.‎

ضیائی بیگدلی، محمد تقی، غلامی، الهام و طهماسبی بلداجی، فرهاد (1392). بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر تجارت ایران: کاربردی از مدل جاذبه، فصلنامه‌ی پژوهشنامه‌ی اقتصادی (رویکرد اسلامی-ایرانی)، 13(48)، 109-119.

غلامی پور، لیلا (1390). تخمین تابع تقاضای گردشگری استان‌های منتخب، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. دانشکده‌ی اقتصاد و حسابداری.

فرزین، محمدرضا، افسر، امیر، اکبرپور، تقی و اکبرپور، علی (1392). مدل‌سازی پیش بینی گردشگری ورودی به ایران با استفاده از روش‌های ARIMA و شبکه‌های عصبی فازی، فصلنامه‌ی علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، 8(24)، 1-33.

فرزین معتمد، ارغوان. موسوی جهرمی، یگانه (1392). شناسایی عوامل مؤثر بر تقاضای سفر به مشهد (کاربرد روش دو مرحله‌ای هکمن)، مجله‌ی برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 7 (2)، 44-65.‎

کاوه‌ئیان، نسترن (1381). برآورد تابع تقاضای جهانگردی بین‌المللی ایران طی سال‌های 1375-1350. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ، داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم اﻗﺘﺼﺎدی و ﺳﯿﺎﺳﯽ.

گل لاله، منوچهر (1389). تخمین تابع تقاضای گردشگری ایران. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده‌ی حسابداری و مددیریت.

محمدزاده، پرویز، بهبودی، داود، فشاری، مجید و ممی‌پور، سیاب (1389). تخمین تابع تقاضای خارجی کل گردشگری ایران (رهیافت TVP)، فصلنامه‌ی علمی- پژوهشی، پژوهش‌های رشد و توسعه‌ی اقتصادی (1)، 107-131.

معادی، سهیلا (1391). تخمین تابع تقاضای کل توریسم ایران با استفاده از روش ARDL، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده‌ی مدیریت و اقتصاد.

موسایی، میثم (1383). تخمین تابع تقاضای توریسم به ایران، فصلنامه‌ی پژوهشنامه‌ی بازرگانی (32)، 225-244.

مهرگان، نادر و اشرف‌زاده، سید حمیدرضا (1387). اقتصادسنجی پانل دیتا، تهران. دانشگاه تهران، مؤسسه‌ی تحقیقات تعاون.

یوسفی، فهیمه (1389). تخمین تابع تقاضای جهانگردی ایران(88-1356)، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد. دانشگاه سیستان و بلوچستان. دانشکده‌ی اقتصاد و علوم رفتاری.

Anderson, J. E., & van Wincoop, E. (2003). Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle. American Economic Review, 93(1), 170-192.

Arbel, A., & Ravid, S. (1985). On recreation demand: a time-series approach. Applied Economics, 17(6), 979-990.

Athanasopoulos, G., & Hyndman, R. J. (2008). Modelling and forecasting Australian domestic tourism. Tourism Management, 29(1), 19-31.

Balli, F., Balli, H. O., & Louis, R. J. (2016). The impacts of immigrants and institutions on bilateral tourism flows. Tourism Management, 52, 221-229.

Bergstrand, J. H., & Egger, P. (2007). A knowledge-and-physical-capital model of international trade flows, foreign direct investment, and multinational enterprises. Journal of International Economics, 73(2), 278-308.

Consumer price index. (2015, November 29). Retrieved from The World Bank: http://data.worldbank.org/indicator/FP.CPI.TOTL

Cellini, R. (2011). Is UNESCO recognition effective in fostering tourism? A comment on Yang, Lin and Han. Tourism Management, 32, 452-454.

Diamond, J. (1977). Tourism's Role in Economic Development: The Case Reexamined. Economic Development and Cultural Change, 25(3), 539-553.

Flight Distance Mileage Calculator. (2015, November 29). Retrieved from World Atlas:

http://www.worldatlas.com/travelaids/flight_distance.htm

Frechtling, D. C. (2001). Forecasting Tourism Demand: Methods and Strategies. Oxford: Butterworth-Heinemann.

GDP per capita (current US$). (2015, November 29). Retrieved from The World Bank:

http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD

Gil‐Pareja, S., Llorca‐Vivero, R., & Martínez‐Serrano, J. A. (2007). The Effect of EMU on Tourism*. Review of International Economics, 15(2), 302-312.

Head, K., & Ries, J. (2008). FDI as an Outcome of the Market for Corporate Control: Theory and Evidence. Journal of International Economics, 74(1), 2-20.

Heckscher, E. F. (1919). The effect of foreign trade on the distribution of income.

Huang, C. H., Tsaur, J. R., & Yang, C. H. (2012). Does world heritage list really induce more tourists? Evidence from Macau. Tourism Management, 33(6), 1450–1457.

Iran (Islamic Republic of). (2015, November 30). Retrieved from UNESCO World Heritage Centre:

http://whc.unesco.org/en/statesparties/ir

Isard, W. (1954). Location theory and trade theory: short-run analysis. The Quarterly Journal of Economics, 305-320.

Karemera, D., Oguledo, V. I., & Davis, B. (2000). A gravity model analysis of international migration to North America. Applied Economics, 32(13), 1745-1755.

Keum, K. (2010). Tourism flows and trade theory: a panel data analysis with the gravity model. The Annals of Regional Science, 44(3), 541-557.

Kilman, M. L. (1981). A Quantitative Analysis of Canadian Overseas Tourism. Transportation Research Part A: General, 15(6), 487-497.

Leit, N. C. (2015). Portuguese Tourism Demand: A Dynamic Panel Data Analysis. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(3).

Linder, B. S. (1961). An assay on trade and transformation. Stockholm: Almqvist & Wiksells.

McPherson, M. A., Redfearn, M. R., & Tieslau, M. A. (2001). International trade and developing countries: an empirical investigation of the Linder hypothesis. Applied Economics, 33(5), 649-657.

Mervar, A., & Payne, J. E. (2007). An analysis of foreign tourism demand for Croatian destinations: long-run elasticity estimates. Radni materijali Ekonomskog instituta, Zagreb, 1(1), 5-21.

Morley, C., Rossello, J., & Santana-Gallego, M. (2014). Gravity models for tourism demand: theory and use. Annals of Tourism Research, 48, 1-10.

Muñoz, T. G. (2007). German demand for tourism in Spain. Tourism Management, 28(1), 12-22.

Official exchange rate (LCU per US$, period average). (2015, November 29). Retrieved from The World Bank:

http://data.worldbank.org/indicator/PA.NUS.FCRF

Ohlin, B. G. (1933). Interregional and international trade.

Pyers, C. E. (1966). Evaluation of intervening opportunities trip distribution model. Highway Research Record (114).

Quandt, R. E., & Baumol, W. J. (1969). The demand for abstract transport modes: Some hopes. Journal of Regional Science, 9(1), 159-162.

Population, total. (2015, November 29). Retrieved from The World Bank: http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL

Rose, A. K. (2000). One Money, One Market: Estimating the Effect of Common Currecies on Trade. Economic Policy, 30(30), 9-45.

Serra, J., Correia, A., & Rodrigues, P. M. (2014). A comparative analysis of tourism destination demand in Portugal. Journal of Destination Marketing & Management, 2(4), 221-227.

Song, H., & Li, G. (2008). Tourism demand modelling and forecasting—A review of recent research. Tourism Management, 29(2), 203-220.

Su, Y. W., & Lin, H. L. (2014). Analysis of international tourist arrivals worldwide: The role of world heritage sites. Tourism Management, 40, 46–58.

Summary, R. (1987). Estimation of tourism demand by multivariable regression analysis Evidence from Kenya. Tourism Management, 8(4), 317-322.

Tinbergen, J. (1962). Shaping the World Economy; Suggestions for an International Economic Policy. New York: Twentieth Century Fund.

Truett, D. B., & Truet, L. J. (1987). The response of tourism to international economic conditions: Greece, Mexico, and Spain. The Journal of Developing Areas, 177-190.

Uysal, M., & Crompton, J. L. (1984). Determinants of demand for international tourist flows to Turkey. Tourism Management, 5(4), 288-297.

Wilson, A. G. (1967). A statistical theory of spatial distribution models. Transportation research, 1(3), 253-269.

Witt, S. F., & Martin, C. A. (1987). Econometric models for forecasting international tourism demand. Journal of Travel Research, 25(3), 23-30.

Witt, S. F., & Witt, C. A. (1995). Forecasting tourism demand: A review of empirical research. International Journal of forecasting, 11(3), 447-475.

UNWTO. (2015(. Retrieved from UNWTO: http://mkt.unwto.org/publication /unwto-tourism-highlights-2015-edition

WTTC. (2015). Economic Impact Analysis. Retrieved from World Travel & Tourism Council:

http://www.wttc.org//media/files/reports/economic%20impact%20research/regional%20reports/world2015.pdf

Yang, C. H., Lin, H. L., & Han, C. C. (2010). Analysis of international tourist arrivals in China: The role of World Heritage Sites. Tourism management, 31(6), 827-837.

Zhang, S., Li, Q., Cai, B., & Han, H. (2013). The Analysis of Gravity on Tourism Resource of Shijiazhuang with Anion, Hebei. IERI Procedia, 5, 291-297.