تأثیر سیاست‌های پولی و مالی بر حباب قیمت مسکن در اقتصاد ایران: با رویکرد مدل عامل‌بنیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد، پردیس البرز، دانشگاه تهران

2 استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

3 دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

چکیده

در بخش مسکن، قیمت نقش مهمی دارد و تا زمانی که دچار حباب قیمتی نشود، می‌تواند موجب تخصیص بهینۀ منابع شود. از این‌رو شناسایی عوامل به‌وجودآورندۀ حباب قیمت مسکن، باید مورد توجه سیاست‌گذاران اقتصادی باشد. در این مقاله تلاش شد تا با استفاده از مدل‌های عامل‌بنیان، تأثیر سیاست‌های پولی بانک مرکزی از طریق کانال اعتبارات بانکی و سیاست مالی دولت از طریق کانال مصارف عمومی دولت، بر ایجاد حباب قیمت مسکن بررسی شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد هنگامی ‌که مقامات پولی، قوانین آسان‌تری را برای اعتبارسنجی متقاضیان وام مسکن درنظر می‌گیرند، این عمل آن‌ها می‌تواند موجب ایجاد حباب قیمتی مسکن و رشد ناپایدار اقتصادی شود؛ درحالی‌که قوانین سنجیده و ملایم‌تری را که مقامات پولی اعمال می‌کنند، بدون ایجاد حباب قیمتی مسکن سبب ایجاد رشد اقتصادی پایدار می‌شود؛ به شرط آنکه مقدار وام مسکن پرداختی، میزان قابل‌قبولی از قیمت مسکن را پوشش دهد. درخصوص سیاست مالی نیز، اعمال سیاست کسری بودجه و افزایش مصارف عمومی دولت در شرایط رونق اقتصادی، همراه با افزایش تولید ناخالص داخلی، تورم را نیز به میزان فراوانی افزایش می‌دهد که با توجه به تورم هدف بانک مرکزی، می‌تواند موجب افزایش حباب قیمت مسکن و درنهایت کسادی اقتصاد شود. چنانچه سیاست کسری بودجه در شرایط رکود اقتصادی اعمال شود، شدت رکود و میزان حباب قیمت مسکن را کاهش می‌دهد و سبب بهبود وضعیت می‌شود.
طبقه‌بندی JEL:G21,G28, E20, E25, R31

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Monetary and Fiscal Policies on Bubbles in the Real Estate Sector of the Iranian Economy: An Agent-Based Approach

نویسندگان [English]

  • Sajjad Hojjat 1
  • mohsen mehrara 2
  • ali taiebnia 3
1 Ph.D. candidate in Economics, Alborz Campus University of Tehran
2 Professor of Economics, Faculty of Economics University of Tehran
3 Associate Professor of Economics, Faculty of Economics University of Tehran
چکیده [English]

In the real estate sector, price plays an important role and can lead to an optimal allocation of resources as long as there is no price bubble. Therefore, identifying the factors that lead to a price bubble in the real estate market should always be considered by economic policy makers. In this paper, an attempt was made to examine the impact of the central bank’s monetary policy through the bank credit channel and the government’s fiscal policy through the government’s public spending channel on the occurrence of housing price bubbles using agent-based models**[1]. The research results show that if monetary authorities apply simpler rules for measuring mortgage creditworthiness, this action can cause a significant increase in the housing price bubble and unsustainable economic growth. Enforcing more measured and soft rules that ensure that the amount of the mortgage paid covers an acceptable amount of the housing price will lead to sustainable economic growth. As for fiscal policy, fiscal deficit policy and the increase in public spending in the context of economic prosperity, along with the increase in GDP, will also significantly increase inflation. Given the central bank’s inflation target, this could lead to a price bubble in the real estate sector and trigger a recession. However, if the fiscal deficit policy is applied in times of recession, it can reduce the severity of the recession and housing price bubble and improve the situation.
JEL Classification: G21, G28, E20, E25, R31.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Housing Market Bubble
  • Monetary Policy
  • Fiscal Policy
  • Agent-Based Models
  1. ابوالحسنی، اصغر، ابراهیمی، ایلناز، پورکاظمی، محمدحسین و بهرامی‎نیا، ابراهیم (1395). اثر تکانه‌های پولی و تکانه‌های نفتی بر تولید و تورم بخش مسکن در اقتصاد ایران: رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی نیوکنزی. فصلنامۀ علمی پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی.
  2. بهرامی، جاوید و مروت، حبیب (1392). مدلسازی رونق و رکود بازار مسکن تهران با درنظرگرفتن پویایی‌های اجتماعی. فصلنامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی.
  3. پاک‌نیت، مرضیه، بهرامی، جاوید، توکلیان، حسین و شاه‌حسینی، سمیه (1398). سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بخش مسکن در اقتصاد نفتی ایران تحت رویکرد DSGE. پژوهشنامۀ اقتصاد انرژی ایران، 8(29).
  4. درگاهی، حسن و هادیان، مهدی (1395). مقایسۀ آثار تکانه‌های پولی ناشی از ضریب فزاینده و پایۀ پولی در اقتصاد ایران. فصلنامۀ پژوهشنامۀ اقتصادی، 17.
  5. شاکری، عباس (1387). نظریه‌ها و سیاست‌های اقتصاد کلان. چاپ نخست. تهران: پارس نویسا.
  6. شهبازی، کیومرث و کلانتری، زهرا (1391). اثر شوک‌های سیاست‌های پولی و مالی بر متغیرهای بازار مسکن در ایران: رهیافت SVAR. فصلنامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی.
  7. قلی‌زاده، علی‌اکبر و کمیاب، بهناز (1387). بررسی اثر سیاست پولی بر حباب قیمت مسکن در دوره‌های رونق و رکود در ایران. فصلنامۀ اقتصاد مقداری.
  8. قلی‌زاده، علی‌اکبر و نوروزی‎نژاد، مریم (1398). پویایی‌های قیمت مسکن و نوسانات اقتصادی ایران با رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE). فصلنامۀ تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 36.
  9. کاغذیان، سهیلا، نقدی، یزدان و پاشایی، حسین (1394). بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز بر سرمایه‌گذاری بخش مسکن در ایران. فصلنامۀ علمی-پژوهشی راهبرد اقتصادی.
  10. کمیجانی، اکبر و علی‎نژاد مهربانی، فرهاد (1391). ارزیابی اثربخشی کانال‌های انتقال پولی بر تولید و تورم و تحلیل اهمیت نسبی آن‌ها در اقتصاد ایران. فصلنامۀ علمی-پژوهشی برنامه‌ریزی و بودجه.
  11. کمیجانی، اکبر، گندلی علیخانی، نادیا و نادری، اسماعیل (1392). تحلیل پولی حباب بازار مسکن در اقتصاد ایران. راهبرد اقتصادی، 2(7).
  12. متوسلی، محمود، ابراهیمی، ایلناز، شاهمرادی، اصغر و کمیجانی، اکبر (1389). طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی نیوکنزی برای اقتصاد ایران به‌عنوان یک کشور صادرکنندۀ نفت. فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی، 10(4).
  13. محمدزاده، پرویز (1387). بررسی رابطۀ بین کسری بودجه و تقاضای پول در ایران. پژوهشنامۀ اقتصادی، 28.
  14. Ashraf, Q., Gershman, B., & Howitt, P. (2016). How Inflation Affects Macroeconomic Performance: An Agent-Based Computational Investigation. Macroeconomic Dynamics, 20, 558-581.
  15. Case, K., & Shiller, R. (2003). Is There a Bubble in the Housing Market. Cowles Foundation For Research In Economics, Yale University.
  16. Cho, D. (2006). Interest Rate, Inflation, and Housing Price with an Emphasis on Chonsei Price in Korea. National Bureau of Economic Research. Control.
  17. Carroll, C. D. (2019). Theoretical Foundations of Buffer Stock Saving. Department of Economics.
  18. Dawid, H., & Delli Gatti, D., (2018). Agent-Based Macroeconomics. Working papers in Economics and Management.
  19. Delli Gatti, D., & Desiderio, S. (2015). Monetary Policy Experiments in an Agent-Based Model with Financial Friction. Journal of Economic Interaction and Coordination.
  20. Dosi, G., Fagiolo, G. & Roventini, A. (2010). Schumpeter Meeting Keynes: A Policy-Friendly Model of Endogenous Growth and Business Cycles. Journal of Economic Dynamics and Control.
  21. Dosi, G., Fagiolo, G., Napoletano, M., Roventini, A., & Treibich, T. (2015). Fiscal and Monetary Policies in Complex Evolving Economics. Journal of Economics Dynamics and Control, 52,166-1890.
  22. Erlingsson, E., Cincotti, S., Teglio, A., & Stefansson. H. (2014). Housing Market Bubbles and Business Cycles in an Agent-Based Credit Economy. Article in Economics E-Journal.
  23. Fox, R., & Finlay, R. (2012). Dwelling Prices and Household Income. Bulletin, Reserve Bank of Australia.
  24. Limjaroenrat, V., (2017). Monetary Policy and Housing Bubbles: some Evidence when Price is Sticky.
  25. Mcdonald, J., & Stokes, H., (2015). Monetary Policy, Fiscal Policy, and the Housing Bubble. Article in Modern Economy.
  26. Napoletano, M., Gaffard, J., & Babutsidze, Z. (2014). Agent Based Models A New Tool for Economic and policy Analysis. HAL Id: hal-01070338.
  27. Napoletano, M., Roventini, A., & Gaffard, J. (2015). Time-Varying Fiscal Multipliers in an Agent-Based Model with Credit Rationing. GREDEG Working Paper.
  28. Ncube, M., & Ndou, E. (2011). Monetary policy transmission, House price and consumer spending in south Africa: An SVAR approach. African Development Bank Group.
  29. Pitros, C., & Arayici, Y. (2016). How to Identify Housing Bubbles? A Decision Support Model. Article in International Journal of Housing Markets and Analysis.
  30. Smith, M., & Smith, G. (2006). Bubble, Bubble, Where’s the Housing Bubble. Brookings Papers on Economic Activity.
  31. Stiglitz, J. (1990). Symposium on Bubbles. Journal of Economic Perspectives, 4(2).
  32. Teglio, A., Mazzocchetti, A., Ponta, L., Raberto, M., & Cincotti, S. (2018). Budgetary Rigor with Stimulus in Lean Times: Policy Advices from an Agent-Based Model. Forthcoming in Journal of Economic Behavior and Organization.
  33. Williams, J. (2011). Monetary Policy and Housing Booms. International Journal of Central Banking.